همان طور كه همكاران محترم اطلاع دارند امور مربوط به كمیته ? كانون وكلا مشتمل است بر :
? ـ امور مربوط به دادسرا و دادگاه های انتظامی وتخلفات وكلا
? ـ امور مربوط به معاضدت قضایی
? ـ امور مربوط به حسابداری و كارهای استخدامی كارمندان اداری كانون
? ـ امور مربوط به تعاون وكلا
? ـ امور مربوط به راهنمایی
? ـ امور مربوط به مجله كانون
كه در دوره فعلی هیات مدیره زیرنظر جناب اقای اسماعیل مصباح اسكوئی ، نایب رئیس محترم كانون وكلا اداره می شود . در رابطه با فعالیت های این كمیته گفتگویی كوتاه با اقای مصباح انجام داده ایم كه از نظرتان می گذرد .
لطفا درخصوص نحوه طرح یك شكوائیه علیه وكیل دادگستری ـ در كانون وكلا و سیر ان ، خوانندگان رامطلع نمایید .
ان گونه كه استحضار دارید برابر صراحت ماده یك لایه قانونی استقلال كانون وكلای دادگستری ، كانون وكلای دادگستری از چهار قسمت هیات عمومی ، هیات مدیره ، دادسرای انتظامی وكلا ودادگاه انتظامی وكلا تشكیل شده تا وظائفی را كه برابر ماده? لایحه مزبور به عهده دارد انجام دهد . درماده? یاد شده به چهار مورد ، به عنوان وظیفه كانون تصریح شده كه عبارتند از : الف ـ دادن پروانه وكالت به داوطلبان واجد شرایط ب ـ اداره امور راجع به وكالت و نظارت بر اعمال وكلا ج ـ رسیدگی به تخلفات و تعقیب انتظامی وكلا وسیله دادسرا ودادگاه های انتظامی و بالاخره معاضدت قضائی است .
همچنین مطلع هستید كه برابر ائین نامه داخلی تقسیم كار وظائف هیات رئیسه كانون ، امور اجرائی كانون در دو كمیته متمركز است كه هر كمیته زیرنظریكی از نواب رئیس تحت نظارت و تعلیمات كلی رئیس كانون ، عهده دار نظارت و حسن جریان اموران كمیته می باشند و وظائفی كه حضرتعالی در مقدمه یاداور شدید داخل در اموری است كه به كمیته تحت نظارت اینجانب محول شده است و علاوه بر مواردفوق ، نظارت به امور كمیسیون های نظارت ووكالت های تسخیری داخلی از امور دیگر به این كمیته محول شده است .
اما در مورد نحوه طرح شكایت علیه یك وكیل دادگستری و با توجه به این كه مجله شما ، یك نشریه عمومی است و احتمال دارد كه خوانندگان ان غیرازحقوقدانان باشند و برای اطلاع این دسته ازخوانندگان باید عرض كنم همان گونه كه از اسم دادسرا و دادگاه انتظامی برمی اید صلاحیت این مراجع فقط در امور و موضوعات مربوط به تخلفات حرفه ای و اخلاق و رفتار و شوون وكلاست . الاشكایات مردم درخصوص اختلافات مالی و یا جرائم عمومی ، همانند دیگر احاد مردم در مراجع عمومی كشور قابل طرح می باشند و شكایات انتظامی نیزمی تواند از ناحیه موكلین و یا طرف های دعوی موكلین باشد و یا از سوی مراجع محترم قضائی كه درانجام وظائف وكالتی از سوی وكلا از انان مشاهده می كنند باشد .
كانون وكلا برای این كه حقوق شاكی و وكیل دادگستری هردو حفظ شود چه تمهیداتی اندیشیده اند ؟
حقیقت ان است كه كمتر اشتغالی وجود دارد كه متولیان و صاحبان ان اشتغال و مسوولیت ، همانندوكلا ، خود و شخصا این گونه سخت و جدی بر رفتارو روش و منش و عملكرد همكاران خود نظارت داشته باشند و بعضا با صدور ارائی تا ؟ ؟ درجه و یاممنوعیت موقت و یا محرومیت دائم از شغل وكالت سلامت جامعه كوچك خود را كنترل و نظارت وصیانت نمایند . این همه سخت گیری ناشی از توجه وعنایتی است كه مدونین این مقررات ، كه كسی غیر ازخود وكلا و تصویب وزارت محترم دادگستری وقت نبوده است به سالم سازی محیط كار خویش و حفظشون و منزلت عمومی خود در جامعه داشته و دارند ودرواقع همكارانی كه زحمت یك كار افتخاری را دردادسرا و دادگاه های انتظامی تقبل كرده و به دوش می كشند . درواقع گلایه و نارضائی همكاران خود را بااحساس مسئولیت بودن حفظ رسالت و سلامت حرفه خود معامله كرده اند و درواقع نفع عموم و جامعه رامقدم بر منافع و روابط شخصی و فردی خوددانسته اند .
اینجانب در این دوره ، با الگو قرار دادن رویه اولین و دیرین و مستمر روسای محترم گذشته كانون و نواب رئیس های سابق از تاسیس كانون تا حال ، باتوجه به این كه تعداد وكلا و كاراموزان محترم نسبت به سال های پیشین افزایش چشم گیری داشت و تبعانامه ها و شكایات واصله به كانون هم ، چندین برابرشده است با صرف وقت و دقت بیشتری ، یك یك نامه های واصله را ، قبل از ان كه در دادسرا ارجاع دهم انها را حول دو محور اساسی مورد مطالعه وبررسی قرار می دهد محور اول ان كه ، وكلا بایدمسئول و امانت دار كارهایی باشند كه برای موكلین پذیرفته و تعهد كرده اند و باید درجهت ارائه مطالب و دلایلی كه می تواند در صدور رای و اتخاذ تصمیم از سوی قضات محترم موثر باشد كوشا باشند و این وظیفه را با احساس مسوولیت و وظیفه شناسی درمقابل محاكم باید انجام دهند . محور دوم ان كه ، وكلاچون به مناسبت طبیعت كار خود اسیب پذیر و درمعرض تهمت هستند و به عنوان كسانی كه كمترپناهگاهی دارند باید از حمایت های قانونی بهره مندشوند . گاه دیه می شود موكلی كه علیرغم سعی وتلاش خود به نتیجه مورد نظر و مطلوب خود تماما ویا بعضا نرسیده است از وكیل خود گلایه مند است ویا از طرف دعوی موكل ، تصور می كند كه چون دردعوی بین این دو طرف ، وكیل مورد نظر از طرف اوحمایت و دفاع می كند طرفیتی با شخص او دارددرحالی كه از یكسو موكل باید بداند كه تعهد وكیل ، تعهد به عمل است و نه تعهد به نتیجه و از سوی دیگرطرف دعوی نیز باید بداند كه وكیل طرف او هم به وظائف قانونی خود عمل می كند و نهایتا دادگاه است كه با شنیدن حرف ها و مدافعات طرفین و ملاحظه مدارك و دلایل انها ، موضوع را با قوانین وملاك های خود تطبیق داده و به صدور رای مبادرت می كند .
به هرحال اینجانب با محور قرار دادن دو اصل فوق الذكر ، نامه ها و شكایات واصله را بدوا مطالعه می كنم و چنانچه وقوع تخلف انتظامی محرز و یامحتمل باشد و یا شرائط خاص صاحب نامه مانندزندانی بودن او و یا شرایط خاص طرف شكایت مانند داشتن سوابق دیگر در دادسرا و دادگاه انتظامی ، بدون هرگونه اقدام دیگری به دادسرا ارجاع می شودو درصورتی كه مندرجات نامه و ضمائم ان گویانباشد و محتاج توضیح بیشتر توسط صاحب نامه باشدبا او مكاتبه می شود و چنانچه نیازی به مكاتب با وكیل و یا كاراموز مورد نظر باشد با او مكاتب می شود واگر در اثر این اقدامات ، احتمال وقوع تخلف و یااحیانا دلایل ان به دست اید پرونده را جهت رسیدگی بیشتر و اظهارنظر باز هم به دادسرا ارجاع می دهم ولی اگر نتیجه این مكاتبات و توضیحات ، نفی تخلف و یا اتخاذ تصمیم دیگری نظیر بایگانی شدن پرونده و یا ارجاع به ارگان ها و كمیسیون های دیگر باشد اقدام لازم در این خصوص را انجام می دهم .
حال كه صحبت بدین جا رسید اجازه می خواهم امار شش ماهه اخیر مربوط به این قسمت از وظائف و روش خود به اطلاع خوانندگان محترم برسانم . درطول این مدت یعنی از اول مرداد ماه ?? تا اخر دی ماه ، ??? فقره نامه و شكایت ثبت دفتر كانون شده كه از این تعداد ??? فقره پس از مطالعه مقدماتی واجمالی بدون مكاتب و یا اقدام دیگر و ??? فقره پس از انجام اقداماتی توسط اینجانب به دادسرای محترم انتظامی ارجاع شده و تعداد ?? فقره بدون هرگونه اقدام و ?? فقره پس از انجام اقداماتی ، به دلایل مختلف از جمله عدم مشاهده تخلف انتظامی بایگانی شده و ? فقره مربوط به وكلای كانون های دیگر بود كه نامه و پرونده عینا به كانون مربوطه ارسال شده و ? فقره به كمیسیون ماده?? و ? فقره به كمیسیون نظارت و سه فقره به كمیته یك و ? فقره به كمیسیون داوری كانون ـ كه انحصارا به اختلافات مالی درخصوص میزان حق الوكاله استحقاقی وكیل در قبال خدمات ارائه شده رسیدگی می كند ـ ارجاع وارسال شده اند .
از دیگر مسوولیت های زیرنظر این كمیته ، امورراهنمایی و معاضدت قضایی است كه متاسفانه باوجود گستردگی این خدمات كمتر در موردش صحبت شده و ارزش ان برای اجتماع و دیگران كمتر شكافته شده است با این توضیح كه ، در دنیایی كه هیچ كس كمترین خدمت و كاری ، بدون توقع وچشم داشت برای دیگری انجام نمی دهد و جواب سلام دیگران را مجانی نمی دهند ، كانون وكلا با بسیج تعداد زیادی از وكلا و كاراموزان كه روزانه و به صورت مستمر و لامنقطع در كانون حضور دارندمردم و مراجعین را رایگان می پذیرند و درصورتی كه در بررسی های مقدماتی ، دعوی را قبال پیشرفت احساس كنند و برابر ضوابطی كه دارند او را قادر به پرداخت حق الوكاله تشخیص ندهند برای او وكیل معاضدتی و مجانی معرفی می كنند و برابر قانون وكلایی كه بدین منظور انتخاب می شوند مكلفند كه كارهای ارجاعی از سوی كانون را پذیرفته و اقدام كرده و نتایج اقدامات خود را به كانون گزارش كنند واین خدمات ، اضافه بر خدماتی است كه درپرونده های كیفری یا وكلا مستقیما از سوی دادگاه هاو یا به درخواست دادگاه ها از سوی كانون تعیین وبرای دفاع از متهمینی كه نیاز به وكیل دارند و قدرت پرداخت حق الوكاله ندارند انجام وظیفه می كنند ودیناری از موكلین خود دریافت نمی كنند . برای این كه گستردگی این گوشه از خدمات اجتماعی وكلا برای خوانندگان گرامی شما روشن شود بیجا نمی بینم كه اشاره كنم برابر سوابق موجود در اداره معاضدت كانون مركز ، روزانه?? نفر به صورت میانگین به اداره مزبور از اول سال تاكنون مراجعه داشته اند كه جمع این مراجعین بالغ بر ????? نفر بوده اند كه ازطرف همكاران مامور خدمت در اداره معاضدت راهنمایی شده اند و از این میان به??? مورد ، وكیل معاضدتی داده شده است .
می دانید كه به روز استقلال كانون وكلای دادگستری نزدیك می شویم اگر در این ارتباط مطلبی دارید بیان كنید .
قبل از هرچیز ، اولا به خود واجب می بینم كه سالروز تصویب لایحه استقلال كانون وكلای دادگستری را كه روز امضای لایحه در ? اسفندماه توسط نخست وزیر وقت بوده است به جامعه حقوقی كشور و تمام همكاران تبریك بگویم . ثانیالازم است اشاره كنم كلمه «استقلال » كه در عنوان لایحه استقلال كانون وكلای دادگستری به كار رفته هیچ گونه بار سیاسی ندارد زیراكه اساسا كانون وكلای دادگستری یك تشكیل سیاسی نیست و كار سیاسی نمی كند و یك موسسه كاملا علمی و حرفه ای است ودرواقع كلمه مزبوربه معنای منفك بودن مدیریت امور وكلا از مدیریت امور قضات است كه به یك سابقه تاریخی برنمی گردد . اگر تاریخ وكالت و سیرتكاملی ان در جهان را مطالعه كنیم درمی یابیم كه مستقل بودن كانون های وكلای دادگستری ازتشكیلات قضائی ، نتیجه رشد فكری و اخلاقی واجتماعی مردم از یك طرف و مردمی شدن حكومت ها از طرف دیگر می باشد تا در یك دادرسی عادلانه ، دادستان از یك طرف برای حفظحقوق عمومی و وكیل متهم از طرف دیگر برای حفظ حقوق متهم ، زوایای تاریك پرونده را برای دادگاه روشن كنند تا قاضی بتواند زیر این دو نورروشنگر ، رای به حق و عادلانه ای صادر كند وبدین ترتیب می بینیم كه هدف و نیت غائی و نهائی دادستان و وكیل ، روشنگری برای قاضی به منظورتدارك زمینه تجلی حق و گسترش عدالت ، و ثمره ان حفظ منافع مشروع اصحاب دعوی و احاد مردم است كه وعده ان توسط تمام حكومت ها به مردم داده شده است .
متاسفانه بعضی ها ، كلمه استقلال به كار رفته درلایحه استقلال را ، با كلمه استقلال در مقولات سیاسی ، اشتباه گرفته و بین قوه محترم قضائی و كانون وكلا ، یك نوع تقابل و روبرویی تصور كرده انددرحالی كه همان گونه كه گفته شد هردو این تشكیلات ، در راستای یك هدف مقدس كه تامین حقوق مردم و تهیه بستر یك دادرسی عادلانه است باانجام خدمات مقدس خود مشغول می باشند و به علت همین وحدت هدف و قرابت حرفه ای است كه درلایحه استقلال ، هر كجا كه برای به اصطلاح جاانداختن و تقویت كانون نوپا ، نیازی به نیروی وزارت دادگستری بوده است ان را به كمك كانون به كارگرفته اند و اینك هم بیشتر از هر زمان دیگری ، تامین عدالت و حقوق مردم مدنظر است انتظار توجه بیشتراز سوی مسوولان محترم قوه قضائیه برای تقویت كانون های وكلای دادگستری و حفظ انفكاك واستقلال انها از تشكیلات قوه قضائیه ، انتظار بیجا وناصوابی نیست