سیاره زندگى درحال نابودى است
مدتى است كه بحث درباره گازهاى گلخانه اى و گرم شدن زمین بالا گرفته است. آمریكا در این میان اصلى ترین متهم است. ولى كشور ما هم تأثیر منفى خود را به جا مى گذارد. ایران از بزرگ ترین تولیدكنندگان سوخت هاى فسیلى است و ما بسیار زیاد و بسیار بد از این سوخت ها استفاده مى كنیم، تا جایى كه سه روز پیش از این رئیس جمهورى اسلامى ایران مردم كشور را دعوت به صرفه جویى و استفاده صحیح از انرژى كرد.
براساس گزارش هایى كه در سایت خبرى بى.بى.سى منتشر شده، جدیدترین اندازه گیرى ها نشان مى دهد مقدار گاز دى اكسیدكربن در جو زمین به ??? واحد در میلیون رسیده كه حدود ??? واحد بیشتر از دوره قبل ازانقلاب صنعتى است.
فقط در سال ???? میزان دى اكسیدكربن در جو زمین ?/? واحد دیگر در میلیون افزایش یافت كه بیشترین مقدار افزایش این گاز در جو زمین در طول میلیون ها سال گذشته بوده است. با این حال همچنان بر سرعت افزایش مقدار گاز دى اكسیدكربن جو افزوده مى شود.
انتشار گاز دى اكسیدكربن از سوختن سوخت هاى فسیلى یعنى نفت و گاز و ذغال سنگ، به منظور تأمین انرژى، ناشى مى شود. نكته نگران كننده این است كه براساس پیش بینى هاى انجام شده به وسیله آژانس بین المللى انرژى، تقاضاى جهانى براى انرژى پایه از سال ???? تا ،???? هرسال به طور میانگین ?/? درصد افزایش مى یابد. این به این معنى است كه در صورتى كه كارى انجام نشود، زمین گرم تر خواهدشد و در آینده حیات برروى زمین با خطرات جدى مواجه مى شود.
تأثیر منفى ما بر كره زمین
سایت كانون دیده بانان زمین مى نویسد: «برمبناى آخرین گزارش ملى ایران در سال ???? به سازمان ملل، میزان انتشار گازهاى گلخانه اى به وسیله ایران سالانه ??? میلیون تن اعلام شد كه گفته مى شود این میزان امروزه به بیش از ??? میلیون تن در سال رسیده است. براساس اعلام مسئولان و با استناد به ارقام فوق، ایران درمیان كشورهاى گروه دو پروتكل جهانى كیوتو كه عمدتاً كشورهاى درحال توسعه هستند، چهارمین كشور تولیدكننده گازهاى گلخانه اى است كه بیش از ?? درصد آن از مصرف بالاى سوخت و انرژى دركشور ناشى مى شود.» براساس اطلاعات این سایت، ایران در زمینه تولید دى اكسید كربن مقام هجدهم را میان كشورهاى جهان دارد.
از آن جا كه ایران جزو كشورهاى درحال توسعه محسوب مى شود و پروتكل كیوتو هنوز محدودیتى براى این كشورها ایجاد نكرده، ما براى عملكردمان تحت فشار قرار نداریم. اما واقعیت این است كه ما هم سهمى در گرم شدن زمین داریم. از آن جا كه كشور ما از بزرگ ترین تولیدكنندگان سوخت هاى فسیلى در جهان است و این سوخت ها در ایران بسیار ارزان است، به هیچ وجه توجهى به بهبود استفاده از سوخت نشان نمى دهیم.
امیر تمدن كارشناس ارشد مكانیك و از كارشناسان بخش خودروسازى مى گوید: «در ایران روى بهبود كیفیت سوخت كارزیادى انجام نمى شود. این درحالى است كه از آن جا كه در كشورهاى پیشرفته تأمین سوخت با شركت هاى خصوصى است، آنها روى بهینه سازى سوخت زیاد كارمى كنند. بهینه سازى سوخت موجب مى شود هم عمر موتور بیشتر شود و هم سوخت بهتر و یكنواخت تر در محفظه احتراق موتور منفجر شود. در كشورهاى دیگر همچنین روى سوخت هاى متفاوت كار مى شود.
به عنوان مثال در ایران این موضوع غیرعادى است كه خودروهاى عادى گازوئیل بزنند. درحالى كه آنها به خاطر قیمت بنزین روى گازوئیل كارمى كنند و حتى قیمت خودروهایى كه با گازوئیل كار مى كنند در این كشورها بیشتر از خودروهاى بنزین سوز است. چون گازوئیل ارزان تر است. آنها همچنین روى سى.ان.جى كه گازطبیعى فشرده است كار مى كنند. طبیعتاً این نوع سوخت آلودگى كمترى دارد. درحالى كه ما موتورى كه صرفاً براى مصرف گاز سى.ان.جى طراحى شده باشد، نداریم و چون در این زمینه كار زیادى انجام نشده، كسانى كه از گاز سى.ان.جى استفاده مى كنند، به خاطر توان گشتاور موتورها، از این سوخت ابراز نارضایتى مى كنند.»
وى مى افزاید: «مى توان آلودگى ناشى از مصرف بنزین و گازوئیل را پائین آورد. به شرطى كه از كاتالیزورها درست استفاده كنیم. درحال حاضر ما نمى توانیم به خوبى از كاتالیزورها استفاده كنیم، چون مرغوبیت یا درجه اكتان سوخت هاى ما زیاد نیست. به خاطر همین است كه مى بینیم خودروهاى جدید فوراً به بنزینى كه درجه اكتان آن پائین است واكنش نشان مى دهند، خاموش مى كنند، دود مى كنند یا علامت مى دهند. درحال حاضر در اروپا پائین ترین درجه مرغوبیت سوخت از بالاترین درجه مرغوبیت سوخت ما بالاتر است. درجه مرغوبیت بهترین سوخت هاى ما ?? ، ?? است در حالى كه پائین ترین درجه مرغوبیت سوخت آنها ?? است و درجه مرغوبیت سوخت شان به ?? و ?? هم مى رسد. بنابراین لازم است ما روى مرغوبیت سوخت هایمان كار كنیم. اما چون هنوز از نظر ظرفیت و كمیت مشكل داریم روى كیفیت سرمایه گذارى نكرده ایم. وقتى هم كیفیت بنزین پائین است كاتالیزور بعد از مدتى نمى تواند جواب بدهد. چون وقتى بنزین كثیف است یا ناخالصى دارد موجب مى شود كاتالیزور كارایى اش را از دست بدهد. در حالى كه هدف از وجود كاتالیزور تجزیه گازهاى مضر به گازهاى غیرمضر یا كمتر مضر است. وقتى كاتالیزور درست كار نمى كند گازهاى مضر همان طور بى تغییر از موتور بیرون مى آیند، به ریه ما مى روند و همچنین تبدیل به گازهاى گلخانه اى مى شوند.»
استفاده بد از سوخت تنها محدود به سوخت خودرو نیست. ما همه انرژى ها را بد و زیاد مصرف مى كنیم. مدت ها حتى در طول روز لامپ ها را روشن مى گذاریم. تلویزیون بدون این كه كسى آن را نگاه كند، ساعت ها روشن است. بعضى ها در زمستان ها آن قدر خانه را گرم مى كنند كه با لباس تابستانى مى گردند یا پنجره را باز مى كنند. تمام این فعالیت ها گاز گلخانه اى ایجاد مى كند. ما ناچاریم نفت و گاز بسوزانیم تا انرژى برق تولید كنیم. هرچه مصرف برق بالا مى رود نیروگاه ها براى تولید برق، نفت و گاز بیشترى مى سوزانند. پالایشگاه ها هم براى تولید نفت و بنزین مصرفى شهروندان دائم سوخت مصرف مى كنند. سوخت هاى فسیلى هم گاز گلخانه اى ایجاد مى كند.
گاز گلخانه اى چیست؟
گازهاى گلخانه اى شامل بخار آب، دى اكسیدكربن، متان، اكسید نیتروژن و… هستند. جو زمین، یعنى لایه هوایى كه سیاره ما را دربرگرفته، گرما را به دام مى اندازد. این موجب مى شود هواى اطراف ما گرم شود. اما مردم كارهایى انجام مى دهند كه موجب مى شود گرمایى كه در جو زمین به دام مى افتد، افزایش یابد. مردم ذغال سنگ ، نفت و گازوئیل مى سوزانند تا برق و انرژى براى حركت خودروها تأمین كنند. موقعى كه این سوخت ها مى سوزند، گازى به نام دى اكسیدكربن آزاد مى كنند كه موجب مى شود جو گرماى بیشترى را به دام بیندازد. اگر جو گرماى خیلى زیادى را به دام بیندازد، گرم و گرم تر مى شود. دانشمندان این پدیده را گرم شدن زمین مى نامند. این پدیده مى تواند هواى ما را تغییر دهد. بعضى از مناطق ممكن است گرم تر شوند و بعضى از مناطق ممكن است سردتر از آن چه هم اینك هستند بشوند. یخ ها ذوب مى شوند و سطح آب دریاها و اقیانوس ها بالا مى آید و آب بسیارى از مناطق ساحلى را فرامى گیرد. به شدت توفان ها افزوده مى شود. سیلاب بسیارى از جاها را فرا مى گیرد و پس از آن رودخانه هاى زیادى خشك مى شوند و جمعیت زیادى بویژه در تابستان ها با كمبود آب مواجه مى شوند.
شبكه تلویزیونى یورونیوز هشدار مى دهد اگر روند كنونى ادامه یابد تا سال ???? دماى زمین ?/? درجه گرم تر مى شود. ?/? میلیارد نفر در جهان با كم آبى مواجه مى شوند و سطح دریاها ?? سانتیمتر بالا مى آید و یك پنجم جمعیت جهان از سیل و بسیارى دیگر از بلایاى طبیعى دچار زیان خواهند شد.
محمد مهدى عفیفى كارشناس كشاورزى مى گوید: «اگر میزان گاز دى اكسیدكربن به دو برابر حد كنونى افزایش یابد، در عرض هاى شمالى تولیدات كشاورزى یك سوم كاهش مى یابد. كشور ما هم در عرض هاى شمالى قرار دارد.
در قرن گذشته دماى زمین ?/? درجه زیاد شده و پیش بینى مى شود در قرن جارى یك تا سه درجه افزایش یابد. در نتیجه مناطقى از كشورهاى چین، هند و مصر زیر آب مى رود. اگر اندازه گاز دى اكسیدكربن به دو برابر افزایش یابد میزان مرگ و میر حیوانات و پرندگان ?? تا ??? درصد بیشتر از حد طبیعى مى شود و یك سوم جنگل هاى جهان از میان مى روند. ذوب شدن یخ ها باعث مى شود یخ ها با نفتكش ها برخورد كنند و آلودگى محیط زیست را افزایش مى دهند.»
وى مى گوید كه جنگ ها نیز مى توانند گاز گلخانه اى به وجود آورند.
مهندس تمدن مى گوید: «ما به طور كلى انرژى مان را از سوخت فسیلى به دست مى آوریم. ولى براى بهینه كردن آن كارى انجام نمى دهیم و فكر نمى كنیم چه خطراتى دارد یا اگر فكر كنیم هم اقدام خاصى انجام نمى دهیم. آن قدر اهمال مى كنیم تا كشورهاى اروپایى كامیون ها را مى خوابانند و این كامیون ها با تریلر برگردانده شدند تا هواى اروپا را آلوده نكنند! هواپیماها هم سوخت زیادى مصرف مى كنند و آلودگى زیادى به وجود مى آورند. ما در این زمینه هم كارى انجام نداده ایم.»
هرچند ما هنوز الزامى نداریم كه همانند كشورهاى صنعتى میزان تولید گاز دى اكسیدكربن و گازهاى گلخانه اى را پائین بیاوریم، ولى تعهد اخلاقى و عواقبى كه ممكن است در آینده گریبان خود ما را هم بگیرد ایجاب مى كند كه از میزان تولید گاز دى اكسیدكربن بكاهیم. صرفه جویى در مصرف انرژى و سوخت و بهینه كردن سوخت از عمده ترین كارهایى است كه در این مسیر مى توان انجام داد.