اشتباه هاى لفظى سیاستمداران را با واژه فرانسوى «گاف» توصیف مى كنند. عجیب است كه گاف با گپ تاجیكى هم صداست و شاید همان گاف بوده است كه تلفظ تركى اش در شكل «گپ» باقى مانده است . در ضمن بین گپ و سخن تفاوت بسیار است. براى نمونه وقتى كه دو نفر آرام نجوا مى كنند، مى گویند آنها گپ مى زنند. اما وقتى كسى با چهره با وقار از تریبون یا جایگاه بلندگپ مى زند مى گویند «سخنرانى مى كند».
ولى گاهى عده اى ازمسند نشینان سخن نمى گویند بلكه «گاف» مى دهند. یعنى همان اصطلاح خطاى سهوى یا لفظى یا سوءتفاهم دیپلماتیك كه اغلب موجب شرمسارى یا پوزش طلبى گوینده اش مى شود.
«گاف» اشتباه آشكار اجتماعى یا دیپلماتیك است كه گه گاهى از زبان سیاستمداران و حتى سران ورهبران دولت ها سرمى زند .
البته رشته دیگرى از اشتباهات در دنیاى دیپلماسى هستند كه فراتر از گاف لفظى است، مانند آنچه در دیدار پوتین واولمرت رخ داد. رئیس جمهورى روسیه، كه حضور او در كنفرانس مونیخ، موضوع مهم این روزهاى مطبوعات است، درآن نشست مطبوعاتى با نخست وزیر اسرائیل (ایهود اولمرت) با اشاره به پرونده هاى جنسى ریاست جمهورى اسرائیل، موشه كاتساو، گفت: ما مردان روس به كاتساو حسد مى بریم. پوتین فكر مى كرد كه بلند گو ها خاموش است، ولى آنها روشن بودند و همه خبرنگاران این اشتباه او را عیناً مخابره كردند .
میزان گاف هایى كه دردیدارها و مذاكرات دیپلمات ها بروز مى كند قابل شمارش نیست، گاف هاى سیاستمداران آن اندازه هست كه در طول سال، دفتر خاطرات خبرنگاران كنجكاو را پر كند، تاحدى كه برخى از رجال سیاسى در امر لغزش هاى كلامى و داشتن گاف شهره هستند.
برلوسكنى نخست وزیر سابق ایتالیا از این قماش است. او در آغاز نخست وزیرى اش حرف هایى در مورد «دین اسلام» گفته بود كه نشان از بى اطلاعى او از بدیهى ترین مبانى این دین آسمانى بود. برلوسكنى بعدها عذرخواهى كرد، البته گاف هاى برلوسكنى به كنایه هاى او بر ضد اسلام محدود نیست، چنانكه او بتازگى حرف هایى زد كه حتى موجب تنش درمحفل خانواده خویش شد. این سیاستمدار ثروتمند وصاحب باشگاه ورزشى وشبكه هاى تلویزیونى، بتازگى در یك جمع رسمى با اشاره به وكیل مجلس ایتالیا و هم حزبى خود «كرفنیه» كه زن جوانى است، گفت: اى كاش من زن نداشتم و همین الآن با تو ازدواج مى كردم و به یك جزیره بى آدم مى رفتیم. غافل از این كه روزنامه ها این گاف او را تیتر مى كنند .
و این چنین هم شد. رسانه ها حرف هاى هوسبازانه او را در شمارگان بسیار چاپ كردند واین اتفاق به نزاع خانوادگى برلوسكنى منجر شد. پس از نامه خشم آلود همسر برلوسكنى به مطبوعات، كه در آن با شدیدترین لحن از صحبت هاى برلوسكنى ابراز انزجارشده بود، وى گفته بود : آیا این بدان معناست كه من نیمه یك جام خالى ام؟ و این امر موجب شد، نخست وزیر سابق ایتالیا در روزنامه ها رسما از همسرش عذرخواهى كند.
تحلیلگر فرانسوى ژان پیر درنیس مى گوید: گاف را نباید دست كم گرفت، گاهى گاف و سخنان اشتباه مى توانند حتى موجب شكست خط مشى سیاستمداران شوند. ممكن است كه این نوع خطاها به عنوان رفتارى به حساب آید كه به قالب شكنى وهنجار شكنى تعبیر شود، آن موقع مى تواند تأثیر بسیارى داشته باشد .
احتمالاً این سخنان تحلیلگر فرانسوى با گفته هاى اخیر «سگولن رویال» نامزد حزب سوسیالیستى فرانسه درانتخابات ریاست جمهورى این كشور ارتباط داشته است كه گاف هاى او نه تنها در خود فرانسه، بلكه در كانادا بازتاب گسترده اى داشت. وى گفته بود طرفدار استقلال كبك است، اما این خانم مدعى رهبرى الیزه، كبك را هنگام نطق یك منطقه فرانسوى زبان كانادا خوانده بود. نخست وزیر كانادا «استیفن هرپیر» سخنان رویال را «غیر قابل قبول» نامید. اشتباه دیگر رویال زمانى جنجال آفریدكه گفت: نظام عدلیه چین بهترین است.
فضایى كه با این سخنان پیش بینى نشده رویال در فرانسه به وجود آمده، شاید بر رئیس جمهورى این كشور، ژاك شیراك هم تأثیر گذاشته است.
هفته پیش ژاك شیراك، رئیس جمهورى فرانسه گفت: اصلاً چندان بد هم نیست اگر ایران یك یا دو سلاح هسته اى هم داشته باشد. «ژان پیر درنیس» كارشناس سیاسى دراین باره مى گوید : علاوه بر خود رهبران، مشاوران آنها نیز در به وجود آمدن این خطاها سهم دارند. این مشاوران به سیاستمداران ورئیسان خود مى گویند براى نمونه شما باید الف، ب و د، را بگویید... مشاوران تأكید مى كنند كه به هیج وجه گ را نگویید، اما در عمل و زیر فشار، سیاستمداران همان گ را كه در یادشان مانده و ممنوع است به زبان مى آورند.
به اعتقاد برخى از كارشناسان این نوع از گاف ها بیش از همه در تعامل رئیس جمهورى آمریكا ومشاورانش بروز كرده است. آنها مى افزایند «جورج دبلیو بوش» وقتى كه او فى البداهه و از خود چیزى را مى گوید، دچار اشتباه مى شود، از این رو شمارگان گاف هاى شخص نخست كاخ سفید بیش از اندازه است و اگر كسى گاف هاى جورج بوش را جمع آورى مى كرد یك كتاب بزرگ مى شد .
البته بازار گاف درمحافل سیاسى آمریكا همیشه داغ است. سناتور ایالات متحده آمریكا «جو بایدن» بتازگى دو بار پى در پى چیز هایى گفت كه مطبوعات آنها را یكباره به سر نیزه قلم گرفتند. در حالى كه وى مى خواست توجه انتخاب كنندگان هندو تبار آمریكایى را به خود جلب كند و تأكید كند كه بیش تر آنها حرفه هاى كم درآمد دارند، ولى سخنش برعكس نتیجه داد.
گفتنى است بخش فراوانى از اهالى ایالت دنوور آمریكارا هندو تباران تشكیل مى دهند، به نحوى كه شما به فروشگاه هاى این ایالت در ساعات شلوغى آن یعنى ? یا ?? نمى توانید وارد شوید، مگر به زبان هندو حرف بزنید.
به آخرین و تازه ترین گاف هاى دنیاى دیپلماسى نگاه افكنیم.
وزیر بهداشت ژاپن، هكیو ینگسو در یك مصاحبه، سر از كاغذ برداشت و زن ها را ماشین هاى تولید كننده نامید گرچه او بارها عذر خواست، اما كارشناسان و تحلیلگران به توجیه او توجه نكردند وسخن او رادر فهرست «گاف»هاى شنیدنى نوشتند و گفتند : كه او خود ندانسته عقیده عمیق خویش را به زبان آورده است.
رئیس جمهورى تاجیكستان، امام على رحمانف وقتى بهترین سخنان را مى گوید كه سر از كاغذ بر مى دارد و آزاد حرف مى زند. مطبوعات روسیه بارها به او ایراد گرفته بودند كه پس از رهایى ? مرزبان روس، طورى صحبت كرده كه گویا ریاست جمهورى روسیه است .
به نوشته مطبوعات روس، گاف هاى رئیس جمهورى بلاروس «الكساندر لوكاشنكو» هم زیاد است آنقدركه اگر كسى مانندگاف هاى بوش آن را گردآورى مى كرد، شاید چند جلد مى شد. وى درباره یكى از نویسندگان مشهور بلاروس «فرنتشیك اسكرینه» گفت: اسكرینه فقط بلاروسى نبود، وى در سن پترزبورگ هم زیسته بود و این اسكرینه ماست. روس ها هم از او با افتخار صحبت مى كنند .
گاف او در این بود كه اسكرینه نویسنده، در قرن پانزده مى زیسته است و شهر سن پترزبورگ در قرن ?? ساخته شد.
ندانستن زبان نیز موجب اشتباه هاى زیاد مى شود. بسیارى در تاجیكستان سخنان رئیس جمهورى سابق «قهار محكم اف» را در یاد دارند كه در ملاقاتى ناآشنایى اوبه زبان، چه دردسرى آفریده بود.
بعضى گاف ها و خطاهاى دیپلماتیك و اجتماعى بى صدا هستند. بد نیست گاف رئیس بانك جهانى را بشنوید. «پل ولفوویتس» در سفر تركیه هنگام ورود به مسجد وقتى كه كفش خود را درآورد، توجه همگان را به خود جلب كرد و صدها عكاس را متوجه جوراب هاى پاره خود كرد و آنها شروع به گرفتن عكس از جوراب هاى او كردند. انگشت شصت دو پاى او از دو جوراب بیرون آمده بود .عكس العمل یك كارخانه جوراب بافى تركیه به این تصویر روزنامه ها و جوراب هاى پاره، فرستادن یك بسته جوراب نو براى آقاى ولفوویتس، رئیس بانگ جهانى بود .