اشرف پهلوی خواهر دوقلوی محمدرضاشاه كه در 4 ابان 1298ش در تهران به دنیا آمد، یكی از چهره‌های معروف تاریخ معاصر ایران می‌باشد. او كه از جسارت و شجاعت بیشتری نسبت به محمدرضا برخوردار بود، در جای جای تاریخ عصر پهلوی حضوری مستقیم داشت و در جهت حفظ و بقای سلطنت پهلوی می‌كوشید. مهم‌ترین نقشی كه اشرف پهلوی در حیات تاریخ سیاسی سلطنت پهلوی ایفاء نمود، كودتای 28 مرداد 1332 و ساقط نمودن حكومت ملی دكتر مصدق بود. اشرف كه در خلال سالهای 1325 الی 1330 یكی از مهره‌های پرنفوذ دربار به حساب می‌آمد و در نصب و عزل بسیاری از رجال نقش داشت پس از نخست‌وزیری مصدق در مقابل او قرار گرفت و همراه مادرش تاج‌الملوك جناح درباری مخالف دولت مصدق را تشكیل داد. او در انتخابات دوره شانزدهم تعدادی از وكلای مورد اعتماد خود را چون سرتیپ پیراسته، عزیز زنگنه و منوچهر تیمورتاش به مجلس فرستاد و در مقابل جبهه ملی قرار گرفت و در كار مجلس و دولت اختلال نمود. وی تمام تلاش خود را در سقوط دولت دكتر مصدق و نخست‌وزیری قوام‌السلطنه انجام داد و رابط بین شاه و قوام شد تا اختلافات گذشته را كاهش دهد. اما بروز وقایع سی تیر 1331ش نقشه‌های او را بر آب كرد و پیدا شدن مدارك و اسناد ارتباط اشرف و ملكه پهلوی با اخلالگران و قوام‌السلطنه، مصدق را وادار به اعتراض كرد. بدین ترتیب دكتر مصدق در دور دوم نخست‌وزیری خود اشرف پهلوی و تاج‌الملوك پهلوی را تبعید نمود اما اشرف از فعالیت بر ضد حكومت ملی دست برنداشت و در فرانسه نیز همچنان به مخالفت با دكتر مصدق پای می‌فشرد. به طوری كه توجه دولت انگلیس كه خواستار انجام عملیاتی نظامی بر ضد حكومت مصدق بود را جلب نمود. اشرف ضمن تماس با مجامع بین‌المللی علی‌الخصوص دوستان و یاران امریكایی خود سعی می‌كرد وضعیت ایران را بحرانی جلوه دهد و چنین وانمود سازد كه دولت شوروی و حزب توده در حال قدرت گرفتن در منطقه هستند. بالاخره در تابستان 1332ش دو تن از جاسوسان امریكایی ناگهان با اشرف تماس گرفتند و در كازینوی دوویل با او ملاقات كردند. در این ملاقات از اشرف خواسته شد تا نقش میانجی‌گری بین امریكاییان و محمدرضا شاه را برعهده بگیرد و جهت حمایت سلطنت برادرش گام بردارد. بدین ترتیب اشرف دست به كار شد. او در 3 مرداد 1332ش بدون اجازه به تهران آمد و بلافاصله به ملاقات برادرش رفت. ملاقات آن دو به شكل پنهانی و خصوصی انجام شد. دولت مصدق به محض آگاهی از ورود اشرف به تهران خواستار خروج او گشت و اشرف صبح روز بعد تهران را ترك كرد. در این مدت اشرف با كلیه یاران و دوستان خود تماس گرفت و از آنان خواست تا در مبارزه بر علیه حكومت مصدق متحد شوند. دربار در جواب فرماندار نظامی تهران اعلام نمود كه اشرف جهت جمع‌آوری پول برای تهیه مخارج یمارستان پسرش به تهران آمده است. بنابر این 24 ساعت به او اجازه اقامت داده شده است. اشرف در ملاقات خود پاكتی به محمدرضا داد و او را از نقشه كودتا آگاه ساخت. عصر همان روز محمدرضا با یكی از جاسوسان امریكایی به طور مخفیانه در سعدآباد ملاقات نمود و دو فرمان مهر شده بدون نوشته یكی برای عزل مصدق و دیگری انتصاب زاهدی بدو داد و خود راهی كلاردشت شد و از آنجا به بغداد رفت. 9 روز پس از آنكه اشرف پهلوی تهران را ترك كرد عملیات آژاكس انجام شد و ظرف مدت كوتاهی دولت مصدق سرنگون گردید. محمدرضا شاه به سلطنت بازگردانده شد. پس از كودتای 28 مرداد دوران استبداد محمدرضاشاهی شروع شد و اشرف پهلوی نیز به عنوان یكی از مهره‌های مهم در تصمیم‌گیریها و فعالیت‌ها نقش داشت و به شكلی حكومت می‌كرد.