در پی سفر آقای امیلیو كاردناس رئیس كانون وكلای بین المللی و هیئت همراه ایشان به ایران و ملاحظه نقاط ضعف و قوت حرفه وكالت در ایران ، ایشان پس از بازگشت به مقر كانون وكلای بین المللی و جمع بندی اطلاعات خود طی نامه ای خطاب به آقای بهمن كشاورز رئیس اتحادیه سراسری كانون های وكلای كشور مراتب نگرانی خود را از تبعات اجرای ماده ??? به رشته تحریر درآورده اند كه متن ترجمه شده آن بدین شرح است :

از نامه مورخه ?? نوامبر ???? ( ?? آبان ???? ) در شرح نگرانی جنابعالی از اینكه استقلال كانون وكلای ایران و حرفه حقوقی در معرض تهدید میباشد ، تشكر میكنم . نامه شما روشنگر مسائلی است كه توسط هیئت مدیره كانون و وكلا در تهران ، شیراز و اصفهان در خلال بازدید هیئت كانون وكلای بین المللی ( IBA ) كه اینجانب ریاست آن را در اكتبر امسال ( مهرماه ???? ) به عهده داشتم ، مطرح گردید .
كانون وكلای بین المللی به عنوان یك فدراسیون جهانی حقوقدانان ، انجمنهای حقوقی و كانون های وكلا به منظور توسعه اصلاحات حقوق بین الملل و شكل دادن به آینده حرفه حقوقی فعالیت میكند . تعداد ??? سازمان عضو و تعداد????? نفر افراد عضو آن كلیه قاره ها را پوشش می دهند ما برای عضویت كانون وكلای ایران ارزش بسیاری قائل هستیم . موسسه حقوق بشر كانون وكلای بین المللی در سراسر جهان فعالیت دارد و به ارتقاء ، حمایت و اجرای حقوق بشر تحت حاكمیت عادلانه قانون و حفظ استقلال قوه قضائیه و حرفه حقوقی در سراسر جهان ، مساعدت می كند .
كانون وكلای بین المللی اعتقاد دارد كه لایحه قانونی ???? ( ???? ) در مورد استقلال كانون وكلا یك مكانیزم رضایت بخش برای انتخاب ، آموزش و انطباق وكلا در راستای ضوابط بین المللی به شرح مندرج در ( ( اصول اساسی سازمان ملل در مورد نقش حقوقدان ) ) ارائه می نماید . كانون وكلای ایران از بدو تاسیس ، وظایف آموزشی و انتظامی خود را باجدیت و شایستگی و بی طرفی قابل ستایشی اجرا نموده است . بنابراین محافظت لازم برای حفظ و حمایت از سطح كیفی این حرفه وجود دارد . ما آگاه هستیم كه حقوقدانان داوطلب بعد از اتمام تحصیلات حقوقی خود ملزم به گذراندن یك دوره ?? ماهه كارآموزی تبحر حقوقی و گذراندن یك امتحان دشوار قبل از آنكه به اخذ پروانه وكالت نائل گردند ، میباشند . هدف از این كار حفظ كیفیت خدمات حقوقی قابل دسترسی عموم و پیشبرد همكاری حرفه وكالت با قوه قضائیه است . حقوقدانان ملزم میباشند پروانه های وكالت خود را تمدید نمایند تا بدینوسیله صلاحیت و ضوابط اخلاقی وكلا حفظ شود و تحت نظارت قرار گیرد .
اینجاب نگرانیهای جدی در این مورد دارم كه قانون ???? ( ???? ) پیشنهادی شورای نگهبان راجع به مقررات اخذ پروانه مشاوره حقوقی ، استقلال كانون را محدود می سازد و به طور جدی استقلال حرفه وكالت را كه برای تامین حاكمیت قانون در هر كشوری ضروری است ، تحت تاثیر قرار می دهد .
به علاوه ، ماده ??? قانون مصوب مه ???? ( اردیبهشت ???? ) راجع به برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی چنین مقرر میدارد كه قوه قضائیه ( ( مجاز خواهد بود صلاحیت فارغ التحصیلان حقوق را كه به آنها اجازه تاسیس موسسات مشاوره حقوقی داده خواهد شد ، تایید نماید ) ) در سراسر جهان عرف معمول چنین است كه كانون های وكلا مسئولیت اعطای پروانه به حقوقدانان را دارا هستند و ماده ? لایحه قانونی استقلال كانون وكلا مصوب ???? ( ???? ) به كانون وكلای ایران چنین اختیاری را اعطا می نماید . حقوقدانانی كه در ایران از قوه قضائیه پروانه اخذ میكنند ملزم به گذراندن دوره كار آموزی ?? ماهه نیستند و مشمول نظارت ، ضوابط یا مقررات انتظامی كانون نیز نمی باشند .
ایجاد یك روند موازی ، با مسئولیت كمتر در واقع بسیار متفاوت و مشكلات بارزی را مطرح می نماید .
من باب مثال ، حقوقدانی كه در خارج از حیطه حمایتی دستگاه حرفه ای خود فعالیت میكند ، این احتمال در مورد او وجود دارد كه چنانچه وكالت موكلی را كه در دعوایی طرف مقابل دولت باشد ، به عهده بگیرد ، پروانه او تمدید نگردد . به علاوه حقوقدانان خارج از كانون وكلا ملزم به رعایت مقررات و ضوابط اخلاقی حاكم بر همكاران خود كه تحت نظارت دستگاه حرفه ای قرار دارند ، نمیباشند . چنین قابل استدلال است كه حقوقدانان تحت مجوز قوه قضائیه ، در مقایسه با سایر اعضای حرفه مورد بحث ، از مزایای غیر منصفانه ای برخودار هستند . ایجاد یك گروه دوم از حقوقدانانی كه با مقررات انطباق داده نشده اند ، هم با یكپارچگی و هم با استقلال حرفه حقوقی متناقض است .
كانون وكلای بین الملی چنین احساس و استنباط میكند كه قوه قضائیه در ایران در واقع مستقل از شواری نگهبان نیست و به همین لحاظ نگران این امر میباشد كه وضعیتی ایجاد شود كه حقوقدانانی كه از قوه قضائیه پروانه اخذ می كنند ، به علت آنكه در واقع یا ظاهر به مقامات دولتی نزدیكتر هستند بیشتر مورد توجه و طرفداری می باشند . با توجه به اینكه حقوقدانان باید هر سال نسبت به تمدید پروانه خود اقدام نمایند ، برخی ممكن است حتی از قبول پرونده هایی كه علیه دولت است ، اكراه داشته باشند . غیر قابل قبول به نظر میرسد كه دو گروه متفاوت از حقوقدانان حق ارائه یك نوع خدمات حقوقی را علیرغم آموزشهای بسیار متفاوت ، مقررات متفاوت و مقامات متفاوت تمدید پروانه ، در قالب یك قلمرو قضایی واحد داشته باشند .
همچنین این امر منافع عمومی و وحدت و انسنجام حرفه و اجرای عدالت را فی نفسه در معرض تهدید قرار می دهد و نشانگر این احتمال است كه نظام سیاسی قصد داشته باشد نوعی كنترل بر روی روند قضایی اعمال نماید .
این امر موجب امیدواری است كه می بینیم . مجلس ایران در نگرانیهای شما سهیم به نظر میرسد و كوشش نموده مفاد ماده ??? را حذف یا اصلاح نماید و همچنین از تصویب امكانات بودجه پیش نیاز نیز امتناع ورزیده است . اینگونه استنباط می شود كه دولت اقدامات خود را به كمبود تعداد مشاورین حقوقی در ایران نسبت داده است . ما نیز معتقدیم كه در حال حاضر حقوقدانان معدودی در كشور وجود دارند و تعداد افرادیكه وارد این حرفه می شوند باید به منظور بهبود دسترسی به عدالت در كشورتان افزایش یابند .
لیكن مهم است كه این حقوقدان جدید بر طبق قانون ???? ( ???? ) در مورد ضوابط اخذ پروانه حقوقی انتخاب گردند نه به گونه ای كه استقلال حرفه را در معرض تهدید قرار دهد ما یقینا مایل به مساعدت به چنین روندی هستیم .
همانگونه كه مورد بحث قرار گرفت ، ماسطح كیفی كانون وكلای ایران را تحسین می كنیم اما بر این باور هستیم كه تغییراتی لازم است صورت بگیرد و مایلیم پیشنهاد مساعدت كانون وكلای بین المللی ( IBA ) را ( از طریق اصلاحات حقوقی ، سمینار و غیره ) مطرح نماییم و بسیار مشتاقیم به كانون وكلای ایران در این روند كمك نماییم .
ما این اجازه را برای خود قائل شدیم كه یك نسخه از این نامه را به مقامات ایرانی ذیصلاح در این امر ارسال نماییم ، زیرا معتقدیم نگرانیهای ما در جهت گسترش حاكمیت قانون در ایران ، شایان توجه و حائز اهمیت است و برتوانایی ایران به حمایت از آزادیهای مدنی ، جلب سرمایه گذاری خارجی و ایفاء یك نقش مهم در جامعه بین المللی ، تاثیر گذار می باشد .

با تقدیم احترام
آمباسادور امیلیو كاردناس
رئیس كانون وكلای بین المللی