ماده ? ـ دادگاه اطفال و نوجوانان از یك قاضی و دو مشاور تشكیل می‌شود.
ماده ? ـ قاضی دادگاه و دادسرای اطفال و نوجوانان را رییس قوه قضائیه از بین قضاتی كه شایستگی آنان را برای این امر با رعایت سن و وجهات دیگر (از قبیل تاهل و ترجیحاً داشتن فرزند، گذراندن دوره آموزشی و...) محرز بداند با داشتن حداقل ? سال سابقه خدمات قضایی انتخاب می‌كند.
مشاوران از بین شخصیت‌های علمی، فرهنگی، دانشگاهی، اداری اعم از شاغل یا بازنشسته یا معتمدان محل كه به امور اطفال و نوجوانان آشنا هستند و آگاهی و تجربه كافی داشته باشند، انتخاب می‌شوند.
تبصره ?: برای انتخاب مشاوران دادگاههای اطفال و نوجوانان، رییس حوزه قضایی هر محل عده‌ای را كه واجد شرایط بداند و برای هر شعبه حداقل ?? نفر را برای مدت ? سال به این سمت تعیین می‌كند. انتخاب مجدد آنان بلامانع است. رای مشاوران مشورتی است.
تبصره ?: حق‌الزحمه مشاوران برای هر جلسه حضور به میزانی است كه در آیین‌نامه‌ای كه توسط وزیر دادگستری تهیه و به تصویب رییس قوه قضائیه می‌رسد تعیین و توسط رییس كل دادگستری استان پرداخت می‌شود.
ماده ? ـ هرگاه قاضی دادگاه اطفال و نوجوانان به جهتی از جهات قانونی از انجام وظیفه باز بماند حسب مورد با موافقت رییس قوه قضائیه، رییس دادگستری یا دادستان می‌توانند شخصاً به جای او انجام وظیفه كنند یا یكی از قضات واجد شرایط را به جای قاضی دادگاه اطفال و نوجوانان به طور موقت مامور رسیدگی نمایند.
ماده ? ـ در معیت دادگاههای اطفال و نوجوانان و در محل تشكیل آن شعبه‌ای از دادسرای عمومی و انقلاب به سرپرستی یكی از معاونان دادستان و در صورت لزوم یك یا چند دادیار و بازپرس دایر می‌گردد.
ماده ? ـ در هر حوزه قضایی شهرستان یك یا چند شعبه دادگاه اطفال و نوجوانان بر حسب نیاز تشكیل می‌شود. تا زمانی كه دادگاه اطفال و نوجوانان در محلی تشكیل نشده است به كلیه جرائم اطفال و نوجوانان در شعبه دادگاه عمومی جزایی یا دادگاهی كه وظایف آن را انجام می‌دهد مطابق این قانون رسیدگی می‌شود.
ماده ? ـ رسیدگی به جرایمی كه مجازات قانونی آنها قصاص عضوو یا قصاص نفس یا اعدام یا رجم یا صلب و یا حبس ابد باشد در دادگاه كیفری استان بعمل خواهد آمد.
تبصره ?: در هر استان شعبه یا شعبی جهت رسیدگی به جرایم موضوع این ماده از بین قضاتی كه صلاحیت رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان را دارند با ابلاغ رییس قوه قضاییه تعیین می‌گردد.
تبصره ?: دادگاه كیفری استان برای رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان در مركز یا شهرستان‌های تابع آن استان كه جرم در آن محل ارتكاب یافته و یا متهم دستگیر و یا اقامت دارد حسب مورد تشكیل می‌شود.
تبصره ?: حضور مشاوران برای رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان در دادگاه كیفری استان الزامی است.
ماده ? ـ رییس دادگستری یا رییس كل دادگاههای شهرستان حسب مورد ریاست دادگاههای اطفال و نوجوانان را نیز بر عهده دارد.
ماده ? ـ مرجع رسیدگی به درخواست تجدیدنظر آراء و تصمیمات دادگاههای اطفال و نوجوانان شعبه‌ای از دادگاه تجدیدنظر استان است كه با ابلاغ رییس قوه قضائیه تعیین می‌گردد.
ماده ? ـ به كلیه جرایم اطفال و نوجوانانی كه سن آنان بیش از ? سال و كمتر از ?? سال تمام خورشیدی است در دادگاه اطفال و نوجوانان رسیدگی می‌شود.
ماده ?? ـ اطفال در صورت ارتكاب جرم، مبری از مسوولیت كیفری هستند و ترتیب آنان با نظر دادگاه به نحو مقرر در مواد آتی است.
تبصره ?: منظور از طفل كسی است كه به حد بلوغ شرعی نرسیده باشد.
تبصره ?: ملاك صلاحیت دادگاه و تعیین نوع و میزان مجازات سن متهم در زمان ارتكاب جرم است.
ماده ?? ـ هرگاه یك یا چند طفل یا نوجوان با مشاركت یا معاونت اشخاص بزرگسال مرتكب جرم شوند، فقط به جرایم اطفال و نوجوانان در دادگاه اطفال و نوجوانان رسیدگی می‌شود.
ماده ?? ـ در صورت اختلاف در صلاحیت بین دادگاههای اطفال و نوجوانان، حل اختلاف بر طبق مقررات آیین دادرسی مدنی بعمل می‌آید.
تبصره: در صورت اختلاف در صلاحیت دادگاه و دادسرای اطفال و نوجوانان، نظر دادگاه متبع است.
فصل دوم: آیین دادرسی
ماده ?? ـ كلیه اقدامات اعم از تعقیب، تحقیق و رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان كمتر از ?? سال تمام خورشیدی، به شرط آنكه مجازات قانونی جرم ارتكابی فقط حبس كمتر از ? سال و یا جرم منافی عفت باشد، توسط دادگاه اطفال و نوجوانان به عمل می‌آید و دادگاه مذكور كلیه وظایفی را كه بر طبق قانون به عهد ضابطان دادگستری است انجام می‌دهد. در غیر از موارد مذكور، تعقیب و تحقیقات مقدماتی توسط دادسرا بر طبق این قانون انجام می‌شود.
تبصره: در جرایم مشهود، هرگاه مرتكب طفل یا نوجوان باشد، ضابطان دادگستری مكلف‌اند پس از دستگیری، متهم را بی‌درنگ، حسب مورد، به دادسرا یا به دادگاه اطفال و نوجوانان معرفی نمایند، انقضاء وقت اداری و نیز ایام تعطیل مانع از رجوع به دادسرا یا دادگاه اطفال و نوجوانان نیست.
ماده ?? ـ در جرایمی كه مجازات قانونی آن كمتر از ? سال حبس یا مجازات تعزیری دیگری غیر از حبس، خواه به تنهایی یا توام با مجازات‌های دیگر باشند، دادسرا یا دادگاه می‌تواند با ملاحظه شخصیت، منش، وضع اجتماعی و تحصیلی متهم و اوضاع و احوال وقوع جرم، تعقیب كیفری را به شرطی كه متهم شاكی یا مدعی خصوصی نداشته باشد، حسب مورد موقوف یا از یك تا سه سال معلق كند.
تبصره: دادسرا یا دادگاه ضمن صدور قرار تعلیق تعقیب به متهم متذكر می‌شود كه اگر ظرف مدت مذكور از تاریخ صدور قرار مرتكب جرم دیگری گردد، علاوه بر این جرم به اتهام سابق نیز تحت تعقیب قرار می‌گیرد.
ماده ?? ـ دادسرا یا دادگاه حسب مورد برای حل و فصل دعوی جبران خسارت ناشی از جرم یا سازش طرفین موضوع را به شورای حل اختلاف، مددكاران اجتماعی یا هر شخص صالح دیگری به عنوان میانجی ارجاع می‌كند. میانجی كوشش لازم و جهد كافی به برقراری سازش بین طرفین به عمل می‌آورد و در هر صورت گزارش اقدامات خود را برای اخذ تصمیم در مهلتی كه دادسرا یا دادگاه تعیین می‌كند، تسلیم می‌كند. دادسرا پس از وصول گزارش میانجی دال بر سازش طرفین قرار موقوفی تعقیب صادر و در صورت عدم سازش پرونده را برای اخذ تصمیم به دادگاه ارسال می‌دارد. دادگاه نیز پس از وصول گزارش حسب مورد قرار موقوفی تعقیب صادر و یا شروع به رسیدگی می‌كند.
تبصره: اقدام به سازش ضمن اجرای حكم نیز جایز است.
ماده ?? ـ در جریان تحقیقات مقدماتی، دادگاه اطفال و نوجوانان متهمان بین ? سال تا ?? سال تمام را به والدین یا سرپرست قانونی یا در فقدان آنان به هر شخص حقیقی یا حقوقی كه مصلحت بداند می‌سپارد. اشخاص مذكور ملزمند هرگاه حضور طفل یا نوجوان لازم باشد او را به دادگاه معرفی نمایند. طفل یا نوجوان نیز ملزم به معرفی خود به دادگاه است.
در مورد متهمان بین ?? سال تا ?? سال تمام نیز به تشخیص دادسرا یا دادگاه اطفال و نوجوانان حسب مورد یا به ترتیب فوق اقدام می‌شود یا متهم با اخذ كفیل آزاد می‌گردد و در صورت عجز از معرفی كفیل یا در جرایم علیه امنیت و یا جرایمی كه مجازات قانونی آن اعدام یا حد یا قصاص یا بیش از خمس دیه كامل و یا ? سال یا بیش از ? سال حبس است، دادسرا یا دادگاه می‌تواند در موارد ذیل قرار نگهداری موقت متهمان ?? تا ?? سال را در كانون اصلاح و تربیت صادر كند:
الف. احتمال از بین رفتن آثار و دلایل جرم.
ب. تبانی متهم با متهمان دیگر یا شهود یا مطلعان واقعه.
ج. جلوگیری از ادای شهادت شهود.
د. بیم فرار یا مخفی شدن متهم.
ماده ?? ـ پس از پایان تحقیقات مقدماتی چنانچه عمل انتسابی جرم نباشد یا دلایل كافی بر توجه اتهام وجود نداشته باشد یا متهم به جهات دیگر قانونی قابل تعقیب نباشد، دادسرا یا دادگاه اطفال و نوجوانان حسب مورد قرار منع یا موقوفی تعقیب یا حكم بر برائت صادر می‌كند و در غیر این صورت پرونده با صدور كیفرخواست به دادگاه اطفال و نوجوانان ارسال می‌شود و اگر موضوع بدواً در دادگاه مطرح شده باشد دادگاه قرار رسیدگی صادر وقت جلسه رسیدگی را به ولی یا سرپرست قانونی طفل یا نوجوان، وكیل وی و دادستان ابلاغ می‌كند.
تبصره ?: هرگاه در موقع رسیدگی سن متهم ?? سال و بیشتر باشد، وقت دادرسی به متهم یا وكیل او ابلاغ می‌شود.
تبصره ?: در جرایمی كه مجازات قانونی آن كمتر از ? سال حبس و یا مجازات تعزیری دیگری غیر از حبس خواه به تنهایی یا توام با مجازات‌های دیگر باشد، هرگاه متهم و ولی یا سرپرست قانونی او و همچنین در صورت داشتن وكیل، وكیل او حاضر باشند و درخواست رسیدگی نمایند و موجبات رسیدگی نیز فراهم باشد، دادگاه می‌تواند بدون تعیین وقت، رسیدگی و اتخاذ تصمیم كند.
ماده ?? ـ دادگاه اطفال و نوجوانان به كلیه جرایم اطفال و نوجوانان با حضور دادستان یا نماینده او رسیدگی می‌نماید. در دادگاه اطفال و نوجوانان اولیا یا سرپرست اطفال و نوجوانان و وكیل مدافع و اشخاصی كه نظر آنان در تحقیقات مقدماتی جلب شده و شهود و مطلعان و نماینده كانون اصلاح و تربیت حاضر می‌شوند. حضور اشخاص دیگر در جلسه رسیدگی با موافقت دادگاه بلامانع است. انتشار جریان رسیدگی یا افشای هویت و مشخصات متهم به وسیله مطبوعات یا سایر رسانه‌های گروهی یا به هر طریق دیگر ممنوع است و متخلفان به پانصد هزار تا پنج میلیون ریال جریمه نقدی محكوم می‌شوند.
ماده ?? ـ هرگاه دادگاه اطفال و نوجوانان تحقیقاتی را در مورد وضع جسمانی و روانی طفل یا نوجوان یا والدین او و همچنین وضع خانوادگی و محیط معاشرت او لازم بداند، می‌تواند تحقیقات مذكور را خود یا با جلب نظر متخصصان یا مددكاران اجتماعی یا اشخاص صلاحیتدار انجام دهد. در این صورت دادگاه با توجه به تحقیقات انجام شده یا نظریات رسیده تصمیم مقتضی اتخاذ می‌كند.
تبصره: در جرایمی كه مجازات قانونی آن اعدام یا قصاص یا حد یا حبس ابد یا بیش از ? سال حبس است انجام تحقیقات مذكور در این ماده الزامی است.
ماده ?? ـ هرگاه مصلحت طفل یا نوجوان اقتضاء كند ممكن است رسیدگی در تمام مدت دادرسی یا در قسمتی از آن در غیاب او به عمل آید. رای دادگاه در هر صورت حضوری محسوب می‌شود.
ماده ?? ـ در جرایمی كه مجازات قانونی آن، اعدام یا حد یا قصاص یا بیش از خمس دیه كامل یا ? سال یا یبش از ? سال حبس باشد، دادگاه اطفال و نوجوانان به ولی یا سرپرست قانونی متهم اعلام می‌كند كه وكیل برای او تعیین كند در غیر این صورت دادگاه وكیل تسخیری برای متهم تعیین می‌كند.
در جرایمی كه مجازات قانونی آن جریمه نقدی یا شلاق و یا كمتر از ? سال حبس باشد، ولی یا سرپرست قانونی طفل می‌تواند برای دفاع از او در دادگاه حاضر شود یا وكیل برای دفاع از او تعیین كند.
ماده ?? ـ دادگاه می‌تواند پس از رسیدگی و احراز مجرمیت، صدور رای را با توجه به وضع طفل یا نوجوان با تعیین دستورهای مقرر در مواد ?? و ?? حداكثر تا ? سال به تعویق بیندازد. هرگاه طفل یا نوجوان در این مدت دستور دادگاه را اجرا كرده باشد، دادگاه پس از دریافت گزارش مددكار اجتماعی مبنی بر حسن رفتار طفل یا نوجوان می‌تواند قرار موقوفی تعقیب صادر یا طفل یا نوجوان را از مجازات معاف كند و یا با رعایت تخفیف حكم مقتضی صادر كند.
ماده ?? ـ به دادخواست ضرر و زیان مدعی خصوصی نیز در دادگاه اطفال و نوجوانان بر طبق قانون رسیدگی و حكم مقتضی صادر می‌شود. در هنگام رسیدگی به دعوی ضرر و زیان، حضور طفل یا نوجوان لازم نیست، مگر در صورتی كه توضیحات طفل یا نوجوان برای صدور رای ضرورت داشته باشد.
ماده ?? ـ آراء و تصمیمات دادگاه اطفال و نوجوانان علاوه بر محكوم علیه به ولی یا سرپرست قانونی او و در صورت داشتن وكیل به وكیل وی نیز ابلاغ می‌شود و در تمامی موارد قابل تجدیدنظر است. مهلت درخواست تجدید نظر ?? روز از آخرین تاریخ ابلاغ است.
ماده ?? ـ درخواست تجدیدنظر را می‌توان مستقیماً به دفتر دادگاه صادركننده حكم یا دفتر دادگاه تجدیدنظر یا چنانچه طفل یا نوجوان در كانون اصلاح و تربیت نگهداری می‌شود به دفتر كانون اصلاح و تربیت تسلیم نمود.
ماده ?? ـ درخواست تجدیدنظر حسب مورد از طرف ولی یا سرپرست قانونی طفل یا نوجوان، وكیل وی و یا خود او به عمل می‌آید. دادستان نیز هرگاه حكم دادگاه را مخالف قانون بداند، می‌تواند درخواست تجدیدنظر كند. شاكی خصوصی فقط از حكم مربوط به ضرر و زیان و برائت یا قرار منع تعقیب می‌تواند تجدید نظرخواهی كند.
ماده ?? ـ رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان بر طبق مقررات این قانون انجام می‌شود و در غیر از موارد مذكور در این قانون تابع مقررات عمومی آیین دادرسی كیفری است.
فصل سوم: آراء و تصمیمات
ماده ?? ـ درباره اطفال و نوجوانانی كه سن آنان بیش از ? سال و تا ?? سال تمام خورشیدی است، در صورت ارتكاب جرم، دادگاه یكی از تصمیمات زیر را حسب مورد اتخاذ می‌كند:
الف. تسلیم به والدین یا به اولیاء و یا سرپرست قانونی با اخذ تعهد به تادیب و تربیت و مواظبت در حسن اخلاق طفل. هرگاه دادگاه مصلحت بداند می‌تواند بر حسب مورد از اشخاص مذكور تعهد به انجام اموری از این قبیل اخذ كند:
?. مراجعه به مددكار اجتماعی یا روانشناس و همكاری با آنان.
?. فرستادن طفل یا نوجوان به یك موسسه آموزشی و فرهنگی به منظور تحصیل یا حرفه‌آموزی.
?. اقدام لازم جهت درمان یا ترك اعتیاد طفل یا نوجوان تحت نظر پزشك.
?. جلوگیری از معاشرت طفل یا نوجوان با اشخاصی كه دادگاه ارتباط با آنها را برای طفل یا نوجوان مضر تشخیص می‌دهد.
?. جلوگیری از رفت و آمد طفل یا نوجوان به محل‌های معین.
ب. تسلیم به اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگری كه دادگاه به مصلحت طفل یا نوجوان بداند با اخذ تعهد به انجام دستورهای دادگاه در موارد زیر:
?. عدم صلاحیت والدین، اولیاء یا سرپرست قانونی طفل یا نوجوان.
?. عدم امكان الزام والدین، اولیاء یا سرپرست قانونی به تادیب، تربیت و مواظبت در حسن اخلاق طفل یا نوجوان.
ماده ?? ـ درباره اطفال و نوجوانانی كه سن آنان بیش از ?? سال و تا ?? سال تمام خورشیدی است، در صورت ارتكاب جرم، دادگاه یكی از تصمیمات زیر را حسب مورد اتخاذ می‌كند:
الف. تسلیم به والدین یا به اولیاء و یا سرپرست قانونی با اخذ تعهد به تادیب و تربیت و مواظبت در حسن اخلاق طفل یا نوجوان.
هرگاه دادگاه مصلحت بداند، می‌تواند حسب مورد از اشخاص مذكور تعهد به انجام اموری از این قبیل اخذ كند:
?. مراجعه به مددكار اجتماعی یا روانشناس و همكاری با آنان.
?. فرستادن طفل یا نوجوان به یك موسسه آموزشی و فرهنگی به منظور تحصیل یا حرفه‌آموزی.
?. اقدام لازم جهت درمان یا ترك اعتیاد طفل یا نوجوان تحت نظر پزشك.
?. جلوگیری از معاشرت طفل یا نوجوان با اشخاصی كه دادگاه ارتباط با آنها را برای طفل یا نوجوان مضر تشخیص می‌دهد.
?. جلوگیری از رفت و آمد طفل یا نوجوان به محل‌های معین.
ب. سرزنش و نصیحت بوسیله قاضی دادگاه.
ج. نگهداری در كانون اصلاح و تربیت از ? ماه تا یك سال در مورد جرایمی كه مجازات قانونی آن ? سال یا بیش از ? سال حبس است.
تبصره: در مورد تصمیمات مذكور در بندهای الف و ب مواد ?? و ?? این قانون، دادگاه اطفال و نوجوانان می‌تواند با توجه به تحقیقات به عمل آمده و همچنین گزارش‌های مددكاران اجتماعی از وضع طفل یا نوجوان و رفتار او در تصمیم خود هر چند بار كه مصلحت طفل یا نوجوان اقتضاء كند، تجدیدنظر كند.
ماده ?? ـ درباره نوجوانانی كه سن آنان بیش از ?? سال و تا ?? سال تمام خورشیدی است مجازات‌های زیر اجرا می‌شود:
?. حبس در كانون اصلاح و تربیت تا یك سال و یا پرداخت جریمه نقدی تا یك میلیون ریال، در مورد جرایمی كه مجازات قانونی آن تا ? سال حبس یا مجازات دیگری غیر از حبس باشد.
?. حبس در كانون اصلاح و تربیت از ? ماه تا? سال در مورد جرایمی كه مجازات قانونی آن ? سال یا بیش از ? سال حبس باشد.
?. حبس در كانون اصلاح و تربیت از ? سال تا ? سال در مورد جرایمی كه مجازات قانونی آن حبس ابد یا اعدام باشد.
تبصره ?: هرگاه با توجه به وضع محكوم علیه و جرم ارتكابی، به جای مجازات حبس یا جریمه نقدی موضوع بند ? این ماده، انجام دادن خدمات عمومی مانند آموزش حرفه و فن، كار در مراكز نگهداری معلولان و سالمندان، نظافت و آبیاری درختان و فضای سبز پارك‌ها مناسب باشد، دادگاه می‌تواند با رضایت محكوم علیه او را به انجام دادن آن خدمات تحت مراقبت مددكار اجتماعی محكوم كند، مشروط بر آنكه میزان آن برای افراد غیرشاغل بیش از ? ساعت كار روزانه و در مورد شاغلان جمعاً بیش از ?? ساعت نباشد. مجموع ساعات خدمات عمومی نباید ماهانه بیش از ??? ساعت باشد.
تبصره ?: هرگاه محكوم علیه بدون عذر موجه از انجام دادن خدمات عمومی امتناع كند، دادگاه می‌تواند پس از دریافت گزارش مددكار اجتماعی، برای بار اول، ساعات كار خدمات عمومی را تا یك چهارم افزایش دهد و در صورت تكرار آن را به خدمات عمومی دیگر تبدیل یا به یكی از مجازات‌های مندرج در بند ? محكوم كند.
تبصره ?: دادگاه می‌تواند با توجه به وضع محكم علیه و جرم ارتكابی مجازات حبس یا جریمه نقدی موضع بند ? این ماده را به اقامت در محل سكونت در ساعاتی كه دادگاه تعیین می‌كند یا به حبس در كانون اصلاح و تربیت در دو روز آخر هفته تبدیل كند.
ماده ?? ـ در مورد نگهداری یا محكومیت به حبس در كانون اصلاح و تربیت، دادگاه اطفال و نوجوانان می‌تواند با توجه به گزارش‌های رسیده از وضع طفل یا نوجوان و رفتار او در كانون اصلاح و تربیت یك بار در تصمیمات قطعی شده سابق تجدیدنظر كند، به این ترتیب كه مدت تصمیم یا محكومیت را یك چهارم تقلیل دهد یا نگهداری در كانون اصلاح و تربیت را به تسلیم طفل یا نوجوان به ولی یا سرپرست قانونی تبدیل كند. تصمیم دادگاه مبنی بر تجدید نظر در صورتی اتخاذ می‌شود كه طفل یا نوجوان حداقل یك سوم از مدت نگهداری یا محكومیت به حبس در كانون اصلاح و تربیت را گذرانده باشد. تصمیم دادگاه در این مورد قطعی است. این امر مانع از استفاده از آزادی مشروط و سایر تخفیف‌ها با تحقق شرایط آنها نخواهد بود.
ماده ?? ـ در جرایمی كه مجازات قانونی آن قصاص یا حد است، هرگاه در رشد و كمال عقل مرتكب شبهه وجود داشته باشد دادگاه اطفال و نوجوانان وی را به یكی از مجازات‌های مذكور در بند ? و ? ماده ?? این قانون محكوم می‌كند.
تبصره: دادگاه اطفال و نوجوانان برای تشخیص رشد و كمال عقل می‌تواند از نظر پزشكی قانونی یا از هر طریق دیگری كه مقتضی بداند، استفاده كند.
ماده ?? ـ در جرایمی كه مستلزم پرداخت دیه یا ضمان است دادگاه مطابق قانون حكم به پرداخت دیه و خسارت صادر می‌كند.
ماده ?? ـ در مورد تعدد جرم در جرایم مستلزم تعزیر یا مجازات بازدارنده دادگاه مكلف است برای هر یك از جرایم ارتكابی مجازات جداگانه تعیین كند. در این صورت فقط مجازات اشد قابل اجرا خواهد بود. هرگاه فعل واحدی دارای عناوین متعدد جرم باشد مجازات جرمی داده می‌شود كه اشد است و چنانچه مجموع جرایم ارتكابی در قانون عنوان جرم خاصی داشته باشد مرتكب به مجازات مقرر در قانون برای آن جرم محكوم می‌شود.
ماده ?? ـ مقررات تكرار جرم در مورد اطفال و نوجوانان رعایت نمی‌شود.
فصل چهارم: تخفیف و تعلیق اجرای مجازات
ماده ?? ـ دادگاه می‌تواند در صورت احراز جهات مخفف، مجازات حبس را بر طبق قانون تخفیف دهد. جهات مخفف عبارتند از:
?. اظهارات و راهنمایی‌های متهم كه در شناختن شركاء و معاونان جرم و كشف اشیایی كه از جرم تحصیل شده است موثر باشد؛
?. اوضاع و احوال خاصی كه متهم تحت تاثیر آنها مرتكب جرم شده است از قبیل: رفتار و گفتار تحریك‌آمیز مجنی علیه یا وجود انگیزه شرافتمندانه در ارتكاب جرم؛
?. اعلام متهم قبل از تعقیب و یا اقرار او در مرحله تحقیق كه موثر در كشف جرم باشد؛
?. وضع خاص متهم یا سابقه او؛
?. اقدام یا كوشش متهم به منظور تخفیف آثار جرم و جبران زیان ناشی از آن؛
ماده ?? ـ احكام دادگاه اطفال و نوجوانان جز در موارد مجازات‌ها، مشمول عفو یا تخفیف مجازات محكومان قرار نمی‌گیرد.
ماده ?? ـ در كلیه محكومیت‌های تعزیری و بازدارنده دادگاه می‌تواند اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یك تا سه سال معلق كند.
ماده ?? ـ دادگاه جهات و موجبات تعلیق و دستورهایی را كه باید محكوم علیه در مدت تعلیق از آن تبعیت كند در حكم خود تصریح و مدت را نیز بر حسب نوع جرم و حالات شخصی مجرم تعیین می‌كند.
ماده ?? ـ دادگاه با توجه به اوضاع و احوال محكوم علیه و محتویات پرونده می‌تواند اجرای دستور یا دستورهای ذیل را در مدت تعلیق از محكوم علیه بخواهد و محكوم علیه مكلف به اجرای دستور دادگاه می‌باشد:
?. مراجعه به مددكار اجتماعی یا روانشناس و همكاری با آنان؛
?. اشتغال به تحصیل در یك موسسه آموزشی و فرهنگی یا حرفه‌آموزی؛
?. مراجعه به بیمارستان یا درمانگاه برای درمان بیماری یا ترك اعتیاد خود؛
?. خودداری از معاشرت با اشخاصی كه دادگاه معاشرت با آنها را برای محكوم علیه مضر تشخیص می‌دهد؛
?. خودداری از رفت و آمد به محل‌های معین؛
?. خودداری از اشتغال به كار یا حرفه معین؛
?. خودداری از تجاهر به ارتكاب محرمات و ترك واجبات؛
?. معرفی خود در مدت‌های معین به شخصی یا مقامی كه دادستان تعیین می‌كند؛
ماده ?? ـ اگر مجرمی كه مجازات او معلق شده است در مدت تعلیق بدون عذر موجه از دستور دادگاه موضوع ماده قبل تبعیت نكند بر حسب درخواست دادستان پس از ثبوت مورد در دادگاه صادر كننده حكم تعلیق، به مدت تعلیق او شش ماه تا یك سال افزوده می‌شود و در صورت تكرار دادگاه می‌تواند حكم تعلیق را لغو و مجازات معلق را به موقع اجرا گذارد.
ماده ?? ـ اگر كسی كه اجرای حكم مجازات او معلق شده در مدتی كه از طرف دادگاه مقرر شده مرتكب جرم جدیدی كه مجازات قانونی آن اعدام یا حد یا قصاص و یا ? سال یا بیش از ? سال حبس است، بشود، به محض قطعی شدن حكم، دادگاهی كه قرار تعلیق اجرای مجازات سابق را صادر كرده است یا دادگاه جانشین می‌تواند الغاء آن را اعلام دارد تا حكم معلق نیز درباره محكوم علیه اجراء گردد.
ماده ?? ـ تعلیق اجرای حكم، نسبت به ضرر و زیان مدعی خصوصی تاثیری ندارد.
ماده ?? ـ محكومیت كیفری اطفال و نوجوانان فاقد آثار كیفری است.
فصل پنجم: كانون اصلاح و تربیت
ماده ?? ـ در مقر هر دادگاه اطفال و نوجوانان یك كانون اصلاح و تربیت برای اجرای این قانون تاسیس می‌شود.
تبصره: در نقاطی كه دارالتادیب تاسیس شده است موسسه مزبور طبق مقررات این قانون به كانون اصلاح و تربیت تبدیل می‌شود.
ماده ?? ـ كانون اصلاح و تربیت شامل سه قسمت است:
اول ـ قسمت نگهداری موقت
دوم ـ قسمت اصلاح و تربیت
سوم ـ قسمت زندان
اطفال و نوجوانانی كه در جریان تحقیقات مقدماتی به لحاظ صدور قرار بازداشت یا عجز از معرفی كفیل به كانون اصلاح و تربیت اعزام می‌شوند تا اتخاذ تصمیم در قسمت اول نگهداری می‌شوند و اطفال و نوجوانانی كه در مورد آنان تصمیم اعزام به كانون اصلاح و تربیت اتخاذ شود بر حسب مورد به قسمت دوم یا سوم اعزام می‌گردند و در هر قسمت محل نگهداری دختران از پسران جدا خواهد بود.
تبصره: اطفال و نوجوانانی كه بر طبق این ماده به یكی از قسمت‌های مذكور اعزام گردیده‌اند چنانچه به سن ?? سالگی تمام رسیده باشند اعم از اینكه تصمیمی از طرف دادگاه درباره آنان اتخاذ شده یا نشده باشد، در قسمتی از كانون كه به این منظور اختصاص یافته است نگهداری می‌شوند.
ماده ?? ـ كانون اصلاح و تربیت وابسته به سازمان زندآنهاو اقدامات تامینی و تربیتی است و طرز تشكیل آن و كیفیت اصلاح و تربیت اطفال و نوجوانان در هر یك از قسمت‌های آن بر طبق آیین‌نامه خاصی است كه براساس ضوابط مقرر در این قانون تهیه و به تصویب رییس قوه قضائیه می‌رسد.
ماده ?? ـ قاضی دادگاه اطفال و نوجوانان لااقل هرماه یكبار شخصاً از كانون اصلاح و تربیت بازدید و به امور اطفال و نوجوانان و طرز تعلیم و تربیت و پیشرفت اخلاقی آنان نظارت می‌كند. این امر مانع اجرای وظایف قانونی دادستان نخواهد بود.
ماده ?? ـ هرگاه رفتار و اخلاق طفل و نوجوان موجب فساد اخلاقی اطفال و نوجوانان دیگر گردد، طفل یا نوجوان مذكور به دستور قاضی دادگاه اطفال و نوجوانان در محل دیگری در همان قسمت نگهداری می‌شود و پس از اصلاح اخلاق و رفتارش با دستور دادگاه به محل قبلی عودت داده می‌شود.
فصل ششم: سایر مقررات
ماده ?? ـ به منظور انجام وظایف مددكاران اجتماعی، قوه قضائیه دایره یا اداره‌ای تحت عنوان «مددكاری اجتماعی» در هر حوزه قضایی شهرستان تشكیل می‌دهد.
ماده ?? ـ مددكاران اجتماعی از بین فارغ‌التحصیلان رشته‌های مددكاری اجتماعی، علوم تربیتی، روانشناسی، جامعه‌شناسی و حقوق استخدام می‌شوند.
تبصره: در رشته‌های مذكور اولویت با فارغ‌التحصیلان رشته مددكاری اجتماعی است.
ماده ?? ـ نحوه تشكیل پلیس ویژه اطفال و نوجوانان، وظایف و حدود اختیارات آن به موجب لایحه‌ای كه وزارت كشور ظرف حداكثر ? ماه از تاریخ تصویب این قانون برای تصویب به مجلس تقدیم می‌كند، مشخص می‌گردد.
ماده ?? ـ هزینه اجرای این قانون و حق‌الزحمه مشاوران و مددكاران اجتماعی هر سال در قانون بودجه كل كشور بطور جداگانه و متمركز در ردیف بودجه قوه قضاییه پیش‌بینی و میزان ونحوه پرداخت آن به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود كه به تصویب رییس قوه قضائیه خواهد رسید.
ماده ?? ـ از تاریخ اجرای این قانون، كلیه قوانین مغایر با آن ملغی است.