استفاده از مکمل های غذایی برای مقابله با سوء تغذیه
در جنوب کنیا، استنلی پسر بچ? سه سال? پر جنب و جوشی است اما مانند بسیاری از کودکان این منطقه با سوء تغذیه مواجه است.
استنلی فرنی ذرت را دوست دارد. او همراه با صدها کودک دیگر در یک برنام? تحقیقاتی برای مبارزه با سوء تغذیه کودکان شرکت می کند. تاکنون، نتایج امیدوار کننده ای بدست آمده است.
هنگام ناهار در مدرس? روستای “کیبوِزی“، آزمایش خاصی با دو رقم مانیوک، که در آفریقا منبع اصلی کربوهیدارت ها هستند، انجام می شود. هدف پژوهشگران آفریقایی و اروپایی مبارزه با سوء تغذیه کودکان به کمک مکمل های غذایی است.
اِلیز تالسما، متخصص تغذیه است و می گوید: “در آفریقای سیاه، هفتاد درصد مواد غذایی از مواد محلی مانند مانیوک، ذرت، ارزن یا سورگوم تهیه می شود اما آنها به انداز? کافی خاصیت غذایی ندارند. بنابراین ما می خواهیم به کمک مکمل های غذایی، خاصیت آنها را بالا ببریم. برای مثال اکنون مانیوک زرد را آزمایش می کنیم که ویتامین آی بیشتری دارد.”
مانیوک زرد نسبت به مانیوک سفید ویتامین آی بیشتری دارد اما به مراتب کمیاب تر است. دانشمندان می خواهند تاثیر مانیوک زرد را روی کودکانی که دچار سوء تغذیه هستند، آزمایش کنند و امروز به سرآشپز کمک می کنند که می گوید: “مانیوک سفید و زرد را بطور مجزا حدود 45 دقیقه می جوشانیم. سپس روغن گیاهی اضافه می کنیم و آنها را هم می زنیم تا به پور? زرد و سفید مانیوک تبدیل شوند.”
سپس این پوره ها برای جوانان داوطلب سرو می شوند. برای برخی از آنها، این تنها وعد? غذایی مناسب در روز است.
خانم ناظم مدرسه می گوید: “هر روز هم? این کودکان به انداز? مشخصی غذا دریافت می کنند. نسبت به سن، کوچکترها بین 375 تا 400 گرم و بزرگترها بین 425تا 450 گرم سهمیه دارند.”
همچنین مانیوک زرد، از بتاکاروتن بیشتری هم برخوردار است. ماده ای که پیش ساز ویتامین آ است. پژوهشگران فکر می کنند مانیوک زرد می تواند حدود پنجاه درصد از ویتامین آی روزان? کودکان را تامین کند. اما کار آزمایشگاهی باید این نظری? علمی را تایید کند.
اِلیز تالسما می گوید: “مقدار مانیوک مصرف شده را می دانیم. سپس باید ببینیم مقدار ویتامین آیی که در خون داوطلبان است، به چه میزانی بالا می رود. می دانیم که این مستقیماً به سطح بتاکاروتن مربوط است و در نهایت می توانیم محاسبه کنیم بدن تا چه حد بتاکاروتن حاضر در مانیوک را جذب می کند.”
البته پژوهشگران تنها در مورد ویتامین آ بررسی نمی کنند و برای مبارزه با سوء تغذیه بدنبال عناصر دیگر و راه های جدید دیگری هم هستند.
در روستای نزدیک به مومباسا، زمان ناهار استنلی رسیده است. مادر او، پودر خاصی را که حاوی آهن است به فرنی ذرت او اضافه می کند. دانشمندان می خواهند بدانند، آیا آهن، رشد شناختی و روانی کودک را بهبود می دهد؟ مادر استنلی تردیدی در اینمورد ندارد: “از آغاز این مطالعه، هر روز به غذای استنلی این پودر غنی شده با آهن را می دهم. او عاشق این فرنی است و به نظر من به کمک آن فعال تر و سالم تر از کودکان هم سن و سال خود است.”
اتفاقاً پژوهشگران بدنبال ارزیابی همین مسئله هستند. سلامت استنلی و وضعیت روانی حرکتی او طی فعالیت های روزمره تحت نظارت است.
قاسم ماشابا این نظارت ها را بر عهده دارد و می گوید: “حدود یک ساعت او را دنبال می کنم. هر بیست ثانیه می نویسم او چقدر و با چه کسانی صحبت می کند و چگونه کلمات را تلفظ می کند. همچنین میزان تحرک، نشستن و ایستادن و دویدن او را یادداشت می کنم و اینکه آیا تنها است یا با دیگران. همچنین احساسات او مانند، خشم، شادی یا غم و رفتار او بطور کل را در نظر دارم.”
برخی اوقات هم استنلی برای معاینات تکمیلی به یک کلینیک در نزدیکی روستا دعوت می شود.
مونا لیلا در این کلینیک کار می کند:“پاسخ او را از نظر بصری و شنوایی اندازه گیری می کنیم. با او بازی می کنیم و عکس العمل و واکنش های جسمی و حرکات او را تحت نظر قرار می دهیم.”
دانشمندان نتایج مطالعات کودکانی که آهن به آنها رسیده با کودکانی که مکمل آهن در غذایشان نبوده، مقایسه می کنند و احتمال می دهند که مقدار کمی آهن در رژیم غذایی روزان? کودکان، تاثیر مهمی بر رشد آنها دارد.
پنِی هولدینگ در مرکز بین المللی مطالعات رفتاری کار می کند و می گوید: “میزان فعالیت های آنها را تحت نظر داریم چرا که این جنبه با مقدار آهن، رابط? مستقیمی دارد و اینکه کودکانی که در این مطالعه شرکت کردند تا چه حد با محیط خود رابطه برقرار می کنند. از نظر تئوری، شما هر چه بیشتر با محیط خود همکاری کنید، بیشتر یاد میگیرید و رشد فکری شما سریعتر انجام می شود.”
اما از طرف دیگر، نگرانی دانشمندان از اینست که میزان بالای آهن، تهدیدی برای سلامتی باشد.
در درمانگاههای غرب کنیا، هر سال صدها بیمار مالاریا تحت مداوا قرار می گیرند.
برخی مطالعات نشان داده اند، بین مصرف آهن و ابتلا به این بیماری، ارتباط مستقیمی وجود دارد. به ویژه در میان زنان باردار و نوزادان. در اینباره باز هم، آزمایش هایی با افراد داوطلب انجام می شود.
یکی از زنانی که تازه نوزاد خود را بدنیا آورده است می گوید: “در کنیا برای زنان باردار قرص های آهن تجویز می شود. دانشمندان می گویند اگر باز هم به مواد غذایی آهن اضافه کنیم، ممکن است مشکلاتی پیش بیاید. به این خاطر تصمیم گرفتم به عنوان داوطلب در این مطالعه شرکت کنم تا برای درک این مسئله به آنها کمک کنم.”
هدف محققان اینست که مقدار آهنی که واقعاً برای سلامتی زنان باردار و فرزندان آنها مناسب است، تعیین کنند. به ین ترتیب، داوطلبانی که با آرد ذرت و مکمل آهن تغذیه کرده اند، تحت نظر قرار دارند.
مارتین مووانگی، در دانشگاه واگِنینگِن در مورد تغذیه و بهداشت عمومی تحقیق می کند، او می گوید: “به نظر می رسد آهن بر روی انگل مالاریا اثر دارد اما نمی دانیم تا چه حد و اینکه آیا این اثر خیلی مضر است یا اصلاً مضر نیست. اینجا هدف ما همین است. می خواهیم بدانیم چه رابطه ای بین مکمل آهن و مالاریا وجود دارد؟ آیا مالاریا را وخیم تر می کند یا اینکه آن را همانطور که هست نگه می دارد.”
تا اینکه نتایج این تحقیقات مشخص شوند، پژوهشگران معتقدند که استفاده از مقدار مناسبی از این مکمل ها در غذا می تواند برای مبارزه با سوء تغذیه مفید باشد.
چالش بزرگ دیگر ارائ? این غذاهای غنی شده، با هزین? پایین و در ابعاد گسترده در مناطق روستایی و محروم است. اما پژوهشگران می گویند در اینباره هم راه حل هایی دارند.
خانم برووِر هماهنگ کنند? پروژه در دانشگاه واگِنینگِن است. او راه حل ساده ای دارد: “تلاش داریم دست اندرکاران در صنایع غذایی را متقاعد سازیم که سیاست “صرفه‌جویی به مقیاس” را انتخاب کنند. به این مفهوم که اگر آنها قبول کنند، سود کمتری روی یک محصول داشته باشند، می توانند بازارهای جدید و بسیار بزرگتری بدست بیاورند. یعنی افرادی که قدرت خرید پایین تری دارند، به این ترتیب می توانند محصولات آنها را خریداری کنند و در نهایت سود این شرکت ها کم و بیش تغییر نخواهد کرد.”
با وجود هم? پیشرفت ها، سوء تغذیه هنوز مشکل بزرگی است و هر سال باعث مرگ چهار و نیم میلیون کودک در جهان می شود.