رؤیاها بخشش‌های الهی هستند كه می‌توانند به عنوان یك سرمایه روحی و معنوی مورد استفاده قرار گیرند. بر این اساس می‌گویند رویایی كه به آن توجه نشود و مورد بررسی قرار نگیرد، مثل نامه‌ای است كه هرگز خو‌انده نشود . رویابینی یك قابلیت عمومی ‌است كه كاربردهای مختلفی در زندگی ما دارد؛ هر كسی قادر است از طریق رویاهایش به تغییر و بهبود زندگی خود و حتی درمان بیماری‌هایش كمك كند و چه بسا كه از این طریق شفا یابد؛ در واقع یكی از كاربردهای مهم رویاها، درمان و شفای بیماری‌ها است. رویاها هم كاربرد تشخیصی و هم كاربرد درمانی دارند و علاوه بر تأثیرگذاری بر جسم، بر حالات درونی نیز تأثیرگذار هستند. برخی رؤیاها علایم اولیة بیماری را نشان می‏دهند و برخی دیگر نشان دهنده علایم و نمادهای بهبودی هستند؛ بعضی همزمان با بروز مشكلی در بدن یا حتی علاج یك بیماری تجربه می‌شوند و برخی هم می‌توانند مشكلات روحی را برطرف كنند ...

اگر به پیشینه درمان از طریق رویاها مراجعه كنیم، می‌بینیم كه در اكثر تمدن‌های باستانی این موضوع وجود داشته است. مثلاً پزشكان یونان قدیم به بیماران تعلیم می‌دادند تا به محتوای رویاهایشان توجه كنند،به این دلیل كه در طول رویا بینش‌های درمانی با ارزشی به دست می‌آمده است. بقراط حكیم به رویاهایی اعتقاد داشت كه پیام‌های مهمی ‌در آنها آشكار می‌شد. رویاهایی كه در آنها نشانه‌هایی از بیماری ظاهر می‌شد و شخص قبل از مبتلا شدن از آن آگاهی می‌یافت، اینگونه رویاها، رویاهای پرودرامیك نامیده می‌شوند. به عقیده بقراط بعضی از نمادها در رویا، علائم بیماری را مشخص می‌كنند و نمادهایی هم وجود دارند كه در درمان بیماری‌ها بكار می‌آیند؛ مثل نور خورشید، درخشندگی ستارگان، لباس سفید و رودخانه بزرگ.

در حوزه روانشناسی و روان درمانی نیز به رویاها به منظور درمان بیماری‌ها توجه شده است. از پیشگامان این مبحث «فروید» بود. فروید به كنش رویاها در تحقق‌اندیشه‌ها و خواسته‌ها تأكید داشت. او معتقد بود آنچه كه در خواب می‌بینیم، به نوعی تجلّیات ناخودآگاه درونی ماست كه از تسلّط ضمیر آگاه ما رهایی یافته است؛ در این معنا رویاهایی كه ما می‌بینیم قسمت مهمی ‌از لایه‌های زیرین و پنهان مان است، رسوباتی از «خود» مان كه یا فراموش شده‌اند یا به علت‌های مختلف در جهان بیداری سركوب شده‌اند. فروید رویا را یك فعالیت آشفته ذهنی می‌دید كه با آن روان آزردگی بیمارانش را كشف می‌كرد، اما «یونگ» رویا را توصیفی خلاق و طبیعی از ناخودآگاه می‌دانست و بر خلاف فروید بر محتوای‌ آشكار رویا تأكید داشت تا دریابد كه رویا چه چیزی را آشكار می‌كند، نه اینكه چه چیزی را پنهان می‌كند. امروزه نیز بعضی درمانگران به شكل‌های مختلف از رویاها برای كمك به بیماران خود مدد می‌گیرند. برخی از آنها معتقدند تحلیل رویا می‌تو‌اند یكی از مؤثرترین ابزارهایی باشد كه در روان درمانی وجود دارد. تحلیل رویا می‌تو‌اند به جای طولانی كردن فرآیند درمان،‌ زمان صرف شده در درمان را كوتاه كند، زیرا درمانگر با تعبیر رویاها می‌تو‌اند به سرعت به مشكل بیمار پی‌ببرد.

«لی لی وایس» تحلیل رویا را یكی از مفیدترین ابزارها در رسیدن به ریشة تعارضات می‌د‌اند. او می‌گوید تحلیل رویا به ویژه در بیماران عصبی و افرادی كه دچار افسردگی هستند، مثمر ثمر است. بنا به نظر متخصصان، مردم غالباً از تعارض‌های ناهشیاری كه در رفتارهای آن‌ها دخیل است، آگاه نیستند. با استفاده از رویاها، آن‌ها می‌توانند دركی از این تعارض‌های ناهشیار به دست آورده و تغییراتی آگاهانه براساس این دریافت‌ها به وجود آورند. طبق نظر «هاتی روزنتال» روان تحلیل گر، محقق و نویسنده در زمینه رویا درمانی، رویاها عملكرد مهمی ‌در تنظیم مكانیزم احساس ما دارند. ما می‌توانیم از خلال خواب دیدن، بسیاری از عواطف نامطبوع و غیرقابل پذیرش را تخلیه كنیم، رویا دیدن راهی برای رها كردن عواطف است. دكتر روزنتال نیز همچون یونگ، آدلر و پرلز ... اعتقاد داشت كه هر رویایی دربردارنده پیامی ‌مهم است. پیام‌های رویا معمولاً در پرده‌ای از استعاره و تصاویر ذهنی جای دارند. خانم «مونالیزا شولتز» متخصص اعصاب و روان وضعیت سلامت بیماران خود را بر اساس رویاهای شان پیش‌بینی می‌كند. به طور نمونه مردی كه زیاد سیگار می‌كشید، خواب دید به ارتش بازگشته است و زیر حملات شدید دشمن، در دل یك درخت بزرگ جا گرفته و گلوله‌های دشمن از تنه درخت وارد شده و سمت پایینی و چپ قفسه سینه‌اش را هدف قرار داده‌اند. او بعدها دریافت كه یك غده سرطانی در بخش پایینی و چپ ریه‌اش به وجود آمده است و این قسمت همان محلی بود كه در خواب، مورد اصابت گلوله واقع شده بود. در یك مورد دیگر، زنی خواب دید كه روی زمین دراز كشیده و زمین به درونش راه یافته و حفره‌ای ایجاد شده است و در آن حفره او در حال خفگی است. دو ماه بعد روشن شد كه او به علت ابتلا به سل دچار حفراتی در ریه شده كه باعث اختلال در تنفس وی شده است. خلاصه اینكه رویاها هدیه‌ای الهی هستند كه خداوند آن را به ما عطا فرموده تا از این امكان برای تحقق خواسته‌های خود از جمله درمان بیماری‌های مان استفاده كنیم. در درون ما منبع عظیمی ‌از دانش و آگاهی نهفته است كه می‌توانیم با برقراری ارتباطی خلاق با رویاهای مان به این منبع عظیم دست پیدا كنیم. وقتی كسی به رویاهایش توجه می‏كند، به مرور سطح جدیدی از آگاهی را تجربه می‌كند و می‏تو‌اند رویاهایی ببیند كه نوعی هدایت و راهنمایی درونی را برای زندگی‏اش فراهم كند و حتی چیزهای مفیدی خلق كند و ‌آنها را جایگزین ترس و بیماری كند.