زبان جزو نخستین وسایل ارتباطی میان انسان‌ها بوده است.قبل از پیدایش جوامع بشری، انسان‌ها به اشكال گوناگون معنا را به یكدیگر انتقال می‌دادند، تصاویرحك شده بر دیوار غارها، استفاده از آتش برای فرستادن پیام خطر،تقلید صدای حیوانات و... قبل از ارتباط كلامی برای انتقال معنا به كار گرفته شدند.

سپس ارتباطی قراردادی میان صدا و معنا از كلمات بكار رفت و همه چیز نام گذاری شد. بعد‌ها كه زبان حالت قانونمندی یافت؛ هر قبیله بسته به ساختار فرهنگی - اجتماعی خود آن را به گونه‌ای به‌كار گرفت كه توانستند هدف غائی را حفظ كنند.‌

تنوع و گوناگونی زبان امتیاز ویژه‌ای را برای هرقوم دارد و از این رو هر زبان دارای نكات ظریف، كنایه‌ها و اشاراتی است كه نمی‌توان آن‌را نادیده انگاشت و با هیچ ترجمه سلیسی نمی‌توان لذت فهم كلمات آن‌را به دیگر زبان‌ها رساند، مگر آنكه آن زبان را فراگرفت.‌

اما بنا بر بعضی ملاحظات سیاسی یا تهاجم نظامی ارزشهای فرهنگی بعضی ملل، از جمله زبان تحت نفوذ عوامل خارجی قرار گرفتند. شاید یكی از مهمترین دلایل به‌كار گرفتن آسان‌تر انگلیسی، فرانسه یا اسپانیایی حضور استعماری بلند مدت دولتمردان سابق كشورهای فوق در دیگر كشورها باشد.چین با بیش از یك میلیارد و دویست میلیون نفر، هند با جمعیت یك میلیارد نفر و روسیه با صد و پنجاه‌میلیون نفر چنین نفوذی را از زبان خود در دیگر كشورها ندارند.‌

البته تك زبانی جهانی امر بسیار نكوهیده‌ای است و نباید از تقویت زبان شیرین خودمان غافل شویم، اما از یاد نبریم كه اگر به یادگیری زبان انگلیسی اهمیت ندهیم مشكلات جدی را خواسته یا نا خواسته فرارو خواهیم داشت! چرا كه جهان رو به توسعه در هر ثانیه در حال تولید علم و فن آوری است و غالب این پژوهشهای علمی به زبان انگلیسی در مجامع بین‌المللی ارائه می‌شود و یا در اینترنت به نمایش در می‌آید. از طرفی نیروی انسانی از مهمترین سرمایه‌های ملی هر كشور است،سیستم آموزشی ما چند درصد از سهم جهانی تولید فن آوری رابا تربیت شاگردان كارآمد امروز و آینده سازان فردا كسب خواهد كرد؟ در جهان امروز كه عصر ارتباطات است و به عبارتی اینترنت، كره خاكی را به شكل دهكده‌ای در آورده، سهم ما در زبان آموزی چه‌اندازه است؟

در سال 2004 گزارشی از مركز زبانی میشل توماس انگلستان صورت گرفت كه به موجب آن دستمزد یك كارگر متوسط بواسطه دانستن زبان دوم تا 3000 پوند در سال افزایش می‌یابد... مطالعات نشان می‌دهد كه شخص دو یا چند زبانه می‌تواند به‌ خاطر دانش زبان خارجی و استفاده از آن در راه‌های موفقیت، بهتر از مهندس یا برنامه نویس رایانه پول در آورد. ‌

حال بنا بر هر دلیل به وضعیت زبان آموزی در مدارس كشورمان نگاهی داشته باشیم.توجه داشته باشید كه از مقطع راهنمایی تا دبیرستان و پیش دانشگاهی دانش آموزان بطور متوسط 2، 3 یا 4ساعت زبان انگلیسی در هفته می‌آموزند، و این در حالی است كه پس از پایان دوره تحصیلی متوسطه از بر آوردن كمترین نیاز خود عاجزند!!‌

بعنوان مثال اگر به كشورهای خارجی سفر كنند یا جهانگرد خارجی را در شهر خود ببینند توانایی ارتباط با او را ندارند! جملاتی ساده را نمی‌توانند درك كنند یا متن انگلیسی را بخوانند و بدان پاسخ دهند! و نقاط ضعف از این دست فراوان است. مشكل از كجاست؟ می‌دانید كه ازعوامل مؤثر تدریس در هر وضعیت آموزشی معلم، روش آموزش و شاگرد است .‌

هنوز شاگردان از زبان آموزی در كلاس فقط گرامر نویسی می‌دانند!چرا كه اغلب كلاس‌ها بواسطه نبود ‌

امكانات سمعی و بصری با شیوه ‌ ‌GTM هدایت می‌شود.كتابهای درسی برایشان جذاب نیست و انگیزه لازم برای خواندن زبان ندارند! ولب به شكوه و گلایه می‌گشایند چرا زبان می‌خوانیم؟ نمی‌شد زبان نداشتیم؟ كتابها را بسیار سخت و گاهی دشمن خود می‌پندارند.‌

راستی صحبت از كتاب‌های انگلیسی شد، آیا كتا بهای مدارس منا بع مناسبی برای آموزش زبان هستند؟

كتاب‌های انگلیسی از لحاظ محتوا و ظاهر (طراحی، تصاویررنگی) باید به روز شوند. آیا تصاویر كتاب‌های سال اول و دوم متوسطه مناسب سن دانش‌آموزان است؟ از لحاظ محتوا نیز این كتاب‌ها در سطح كلان (ملی) نمی‌تواند پاسخگوی نیاز واقعی فراگیران در برقراری ارتباط با انگلیسی زبانان باشد. ‌

بعنوان مثال در امتحانات داخلی و حتی نهایی (سال سوم متوسطه) مهارت شنیدن در بخش مكالمه كتاب درسی(‌ (‌LANGUAGE FUNCTION، در شكل سؤالات جور كردنی(‌ (‌Match آزمون كتبی گرفته می‌شود؟ در حالی كه شیوه صحیح آن است كه فراگیران توسط دبیر یا با پخش نوار كاست، متنی را گوش دهند و سپس به سوالات آن پاسخ دهند!. ‌

آیا برای دانش آموزان پیش دانشگاهی مشكل نیست كه با سه سال زبان آموزی با سبكی متفاوت در مقطع متوسطه ناگهان به كتاب(‌ (‌Reading based بپردازند؟ آن هم در یك قدمی كنكور! چرا تحول در مواد درسی زبان انگلیسی در آخرین و حساس‌ترین مرحله صورت گرفته است؟آیا بهتر نبود تغییر در تالیف كتاب‌های انگلیسی از پایه اول متوسطه آغاز می‌شد؟

در طول سالهای تحصیلی فراگیران برای تقویت مهارت‌ ‌listening چند ساعت نوارآموزشی گوش می‌كنند؟ یا چند ساعت فیلم‌های آموزشی انگلیسی می‌بینند؟ آیا با كلاسهایی كه هیچ‌گونه شعر، تمرینهای مناسب، بازی یادگیری زبان برای كاستن اضطراب، تحقیق و... ندارند می‌توان به دانش‌افزایی فراگیران امید داشت؟

سید كامل عسكری دبیر زبان انگلیسی متوسطه و پیش دانشگاهی شهرستان فریدونكنار