ولی همچنان این طرحها با هزینههای هنگفت و بودجههای سرسام آور ادامه مییابد. جدیدترین تلاش برای ممنوعیت خلق جنین انسان- حیوان از سوی گروهی از نمایندگان پارلمان بریتانیا با 336 مقابل 176 رای شكست خورد.
در این زمینه مخالفان با پافشاری بر 2 نكته اساسی كه شامل غیراخلاقی بودن و غیرقابل پیشبینی بودن گسترش این علم است، با تمامی ابزارهای خود اعم از تئوریهای مذهبی مخالف شبیهسازی یا قوانین مدون بینالمللی به تلاششان ادامه میدهند.
دانشمندان و موافقان هم میگویند درصورت اعمال محدودیتهای صحیح، شبیهسازی علمی است كه مزایایش بسیار بیشتر از خطراتش است و میتواند نسل آینده بشر را از بسیاری از بیماریها و خطرات نجات دهد و به همین خاطر ادامه طرحهای تحقیقاتی اجتناب ناپذیر است.
منتقدان میگویند دستكاری جنین انسان غیراخلاقی است. به گزارش بیبیسی نمایندگان مخالف پیشتر استدلال كرده بودند كه تحقیقات سلول پایه با استفاده از تركیب جنین انسان و حیوان قدمی فراتر از حد است كه باید ممنوع شود.
منظور از فراتر از حد بودن میتواند غیرقابل پیشبینی بودن و سوءاستفاده گروههای مخاطره آمیز باشد.
ادوارد لِی، نماینده ارشد حزب محافظه كار در مجلس عوام انگلستان، گفت تاكنون شواهدی به دست نیامده كه ادعاها دانشمندان مبنی بر منجر شدن این تحقیقات به یافتن معالجه برای پاركینسون و آلزایمر را تایید كند.
گوردون براون، نخست وزیر بریتانیا، نمایندگان را ترغیب كرده بود از این تحقیقات حمایت كنند، چرا كه میگوید این تلاشی اخلاقی است كه میتواند در آینده جان هزاران نفر را نجات دهد.
نمایندگان هم اكنون در حال بحث درباره یك رشته اصلاحات بر قوانین جنین شناسی هستند كه در 1990 تصویب شده بود. بند مربوط به جنین انسان- حیوان اولیه اصلاحیهای بود كه به رای گذاشته میشد.
هدف این تدابیر كه بخشی از لایحه باروری انسانی و جنین شناسی است، روزآمد كردن قوانین با تازهترین پیشرفتها و یافتههای پزشكی است.
آقای لِی - وزیر سابق- كه هدایت نبرد علیه صدور مجوز خلق جنینهای مخلوطی (نیمه حیوان نیمه انسان) را بهعهده دارد، گفت این كار از لحاظ اخلاقی غلط است و بهطور حتم از نظر پزشكی بیفایده. این لایحه، تحقیقات زیر نظر دولت را با استفاده از جنینهای تركیبی كه در آن هسته یك سلول انسانی در دل تخمك حیوانی كاشته میشود مجاز میكند.
به گزارش همشهری، در كلونینگ تا قبل از این ماجرا (جنینهای مخلوطی) از تخمك انسانی استفاده میشد؛ یعنی تخمك انسانی را از خانمها میگرفتند و آن وقت هسته را از آن جدا میكردند و بعد آن تخمك را اكتیو (بارور) میكردند.
در این پروسه تخمك انسانی لازم بود و از این بابت مشكلات اخلاقی بسیاری داشت. ولی در این حركت جدید، از تخمك حیوانی استفاده میشود كه این شیوه را یكی از دانشمندان فرهیخته ایرانی به نام پروفسور كریم نیرنیا در دانشگاه نیوكاسل انجام داده و تمامی نتایج به دست آمده تاكنون مثبت بوده است.
در دانشگاه نیوكاسل از تخمك گاو به جای تخمك انسانی استفاده شده است.
دكتر نیرنیا در گفتوگو با همشهری میگوید: نكته این تركیب این است كه از لحاظ ژنتیك، نوزادی كه از این روش به وجود میآید از همان هستهای است كه گرفته شده و به همین دلیل نوزاد انسانی به وجود میآید.
ولی یك مسئله مهم را نباید فراموش كرد و آن هم وجود بعضی از ژنهایی است كه در قسمت سیتوپلاست قرار دارند. در این روش كه از تخمك گاو استفاده میشود، هسته اش را برمی داریم كه این هسته یك هسته انسانی است؛ اما میتوكندریهای گاوی در آن باقی میماند.
به همین دلیل هم قوانینی برای چنین شیوههایی و حتی شبیهسازی كلاسیك وضع شده كه زمان نگهداری جنین را محدود میكند. برای مثال، در انگلستان تصویب شده كه حتماً روز چهاردهم باید این نوزاد را از بین ببرند.
در حال حاضر در هیچ كشوری اجازه داده نشده كه این جنین را به یك رحم انسانی برگردانند تا یك نوزاد از این روش به وجود بیاید و با این مسئله به شدت در همه جای دنیا برخورد میشود و مجازاتهای سنگینی هم دارد.
نیرنیا میافزاید: تنها كاری كه شده و قانون اجازه داده این است كه در این 14 روز و در یك محیط آزمایشگاهی روی این جنین مطالعه و تحقیق كنند (و نباید آن را به رحم انتقال داد).
در واقع این جنین را در آزمایشگاه كشت میكنند و در این زمان سلولهای بنیادی را از آن میگیرند. این سلولهای بنیادی جنینی همان خاصیتی را دارند كه برای از بین بردن بسیاری از بیماریها استفاده میشوند و اگر ژن خرابی در كسی وجود داشته باشد میتوان آن ژن خراب را تصحیح كرد.
در انگلیس تنها 14 روز میتوان جنین شبیهسازی شده را نگهداری كرد و دقیقاً در ساعت 336 زندگی جنین شبیهسازی شده باید از بین برود. در بقیه كشورها هم كه شبیهسازی انجام میشود، نهایتاً تا 14 روز اجازه بهره برداری از جنین شبیهسازی شده را دارند.
شاید در كشوری كمتر هم باشد ولی بیشتر از 14 روز در هیچ جای دنیا قانونی نیست؛ حتی اگر نیم ساعت از 14 روز بیشتر شود، مجازات بسیار سنگینی دارد. چهاردهمین روز جنینی در واقع ابتدای تشكیل ارگانها است، به همین علت این روز برای از بین بردن جنین در نظر گرفته شده است.
این قوانین در واقع حافظ حرمت انسانی هستند. جنینی كه به این ترتیب به دست آمده است برای حداكثر 14 روز زنده نگه داشته میشود تا سلولهای پایه از آن استخراج شود و بعد نابود خواهد شد.
اما آقای لی گفت: ما عقیده نداریم كه نظارت دولت كافی است. ما معتقدیم كه این گامی فراتر از حد (مجاز) است كه باید ممنوع شود.
استدلال موافقان
به گزارش بیبی سی كریس برایانت از حزب كارگر كه خود قبلا روحانی مسیحی بوده است گفت كه استدلالهای آقای لی مانند استدلالهای رهبران كلیسا علیه واكسن آبله است. وی گفت: آنها اشتباه میكردند و من فكر میكنم شما هم امروز اشتباه میكنید.
اوان هریس، از حزب لیبرال دمكرات، گفت كه پیشنهادها در مورد تحقیقات جنین انحراف اخلاقی از نظام فعلی نیست و تحقیقات همچنان شدیدا تحت نظر و مقررات خواهد بود.
خانم دان پریمارولو وزیر بهداشت در حمایت از این اصلاحیه گفت: این تحقیقات در داخل محدودهای مشخص به دانشمندان این توانایی را میدهد كه فناوریهایی را كه میتواند به یافتن معالجات بیماریهای دیژنراتیو (تحلیل برنده)... كمك كند توسعه دهند.
وی افزود كه هیچ جنینی كه تركیب انسان و حیوان باشد هرگز در رحم یك زن كاشته نخواهد شد.
جالب است كه بیش از ??? سازمان خیریه پزشكی در بریتانیا در ماه مارس از اعضای پارلمان این كشور خواستند از لایحه تحقیقاتی شامل جنین تركیبی حمایت كنند.
این سازمانها كه عضو انجمن سازمانهای پزشكی خیریه بریتانیا هستند، شامل بنیاد قلب و سازمان تحقیقات سرطان این كشور میشوند.
خلق اولین جنین تركیبی
ماه گذشته دانشمندان بریتانیایی اعلام كردند كه برای اولین بار موفق شدهاند جنینهای آزمایشگاهی خلق كنند كه از انسان و حیوان تركیب شده و البته دكتر نیرنیا نوید این انقلاب بزرگ در علم پزشكی را حدود 6 ماه پیش به همشهری داده بود. این جنینها تنها 3 روز زنده نگاه داشته شده و بعد نابود شدند.
دانشمندان دانشگاه نیوكاسل انگلستان برای خلق جنینهای پیوندی، دی انای به دست آمده از سلولهای پوست انسان را به تخمكهای گرفته شده از تخمدان گاو تزریق كردند. پیش از تزریق دی انای، دانشمندان تقریبا تمام ژنهای موجود در تخمكهای گاو را از آنها تخلیه كرده بودند.
همانگونه كه كریم نیرنیا توضیح داده بود آنچه از تركیب دی انای سلولهای پوست انسان و تخمكهای گاو حاصل میشود جنینی است كه برای همه منظورهای پزشكی و تحقیقاتی حكم جنین انسان را دارد؛ محققان میتوانند از این جنینها سلول پایه استخراج كنند؛ سلولهای پایه ممكن است امكان درمان بسیاری از بیماریها را كه انسان با آن دست به گریبان است، فراهم كند.
سلولهای پایه كه از جنین استخراج میشوند توان بالقوهای برای بدل شدن به انواع بافتهای بدن را دارند كه این، اهمیت تحقیقاتی بسیار بالایی به آنها میبخشد.
پروفسور جان بورن، از اعضای تیم تحقیقی دانشگاه نیوكاسل، گفت آنها با اجازه و تائید مسئولان این جنینهای آزمایشگاهی را خلق كردهاند اما آینده این تحقیقات به تصویب لایحهای بستگی دارد كه اكنون در پارلمان بریتانیا در دست بررسی است. قوانین حاكم بر تحقیقات جنین در بریتانیا متعلق به 18 سال پیش است و مشمول موضوع خلق جنین پیوندی نمیشود.
كریم نیرنیا سرپرست گروه تحقیقاتی دانشگاه نیوكاسل درباره نگرانی از تكمیل و سوء استفادههای شبیهسازی میگوید: البته اگر تصمیم به شبیهسازی انسان باشد باید در روز چهارم، پنجم و نهایتاً ششم، جنین شبیهسازی شده به رحم انسانی منتقل شود و اگر از روز ششم به بعد به رحم منتقل شود دیگر رشد نخواهد كرد و حتی این انتقال شاید باعث ایجاد تومور در رحم شود.
اگر روزی چنین تخلفی صورت گیرد و یك انسان شبیهسازی شده به وجود آید، آینده بشریت به خطر میافتد. با اینحال به واسطه چنین تفكری نمیتوان كلاً دست از این تحقیقات كشید.
در بین كشورهای محقق این امر، انگلستان و اسپانیا رویه بسیار منطقی را پیش گرفتهاند و با نظارت دقیق جلوی تخلفات را گرفته و از طرف دیگر از این تحقیقات حمایت كافی میكنند، ولی در كشورهایی مانند آلمان و ایتالیا این موضوع به كلی ممنوع شده و اگر هم شبیهسازی انسانی رخ دهد، دانشمندان باید در روز دوم، جنین را از بین ببرند كه این زمان برای تكمیل و به دست آوردن سلولهای بنیادی، زمان كمی است.