محقق بخش آب و خاك كشاورزی مركزتحقیقات كشاورزی ورامین گفت: تشكیل هر یك سانتی متر مربع خاك نیاز به زمان بسیار طولانی دارد و در واقع حفظ و نگهداری خاك هم از لحاظ فیزیكی و هم شیمیایی بسیار مشكل است.
"مهدی صادقی پور مروی" در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: كشاورزی سنتی قدمتی تاریخی دارد و در این روش از كشاورزی، برای حفظ خواص فیزیكی و شیمیایی خاك به آن مواد آلی اضافه می‌كردند.
وی ادامه داد:اما بعد از گذشت زمان و افزایش جمعیت، مواد آلی جوابگوی نیاز خاك از لحاظ تامین عناصر مختلف از جمله فسفات، آهن، منگنز، روی، سرب و غیره نبود كه به ناچار كودهای شیمیایی مورد استفاده قرار گرفتند.
به گفته وی، بعد از دهه ? ???كه كودهای شیمیایی وارد ایران شد، بر روی خصوصیات فیزیكی و شیمیایی خاك اثرات نامطلوب گذاشته است.
این محقق بخش آب و خاك اضافه كرد: به دنبال این اثرات نامطلوب برروی خاك و محصولات كشاورزی، تحقیقات بر روی روش‌های دیگر كشاورزی آغاز شد كه كشاورزی بدون خاك یا هیدروپونیك و كشاورزی ارگانیك یعنی استفاده از طبیعت برای تقویت خاك، از نتایج آن است.
صادقی توضیح داد: در كشاورزی هیدروپونیك به جای خاك از یك سری مواد پركننده كه فقط حجم دارند و مانند اسفنج هستند استفاده می‌شود كه این مواد از بقایای گیاهی مانند درختانی كه در حال پوسیدن هستند (تورب) به دست می‌آیند.
این مواد اسفنجی قادر هستند، آب مورد نیاز گیاه را به مدت طولانی در خود حفظ كنند و كم‌كم به گیاه پس دهند.
البته این مواد فاقد عناصر شیمیایی مانند فسفر، ازت، پتاسیم، منگنز و عناصر مورد نیاز گیاه هستند و این عناصر باید به صورت دستی به مواد اسفنجی تزریق شوند.
تحقیقات در خصوص نحوه اضافه كردن عناصر مورد نیاز به گیاه نشان داد كه بهترین زمان تزریق عناصر هر دو روز یكبار است.
صادقی معتقد است كه كشت بدون خاك جایگزین بسیار خوبی برای تولید بیشتر است اما به شرطی كه در شرایط كنترل شده انجام شود.
این محقق بخش آب و خاك ادامه داد: با توجه به كمبود خاك، آلودگی و دیگر عوامل مضر برای كشاورزی، این روش بسیار مناسب است اما مشروط بر این كه در مصرف كودهای شیمیایی، حد مجاز آن رعایت شود.
یك عضو هیات علمی بخش تغذیه گیاه و حاصلخیزی خاك موسسه تحقیقات خاك و آب نیز در این خصوص گفت: كشاورزی هیدروپونیك به دو روش برروی آب و بستر خنثی مانند ماسه، پشم شیشه، پشم سنگ و غیره انجام می‌شود.
"دكتر سعید سماوات" به خبرنگار گروه علمی ایرنا گفت: در روش كشاورزی بدون خاك تمام عناصر جذب گیاه می‌شود اما گیاهی كه در خاك طبیعی كشت می‌شود با توجه به جاذب بودن خاك، نمی‌تواند به راحتی عناصر مورد نیاز خود را تامین كند.
همچنین آلودگی‌هایی كه ممكن است از طریق خاك به گیاه وارد شود از طریق كشاورزی بدون خاك امكان پذیر نیست و گیاه سالم است اما به شرطی كه از مواد محلول برای تامین عناصر مورد نیاز گیاه در حد مجاز استفاده شود.
به گفته وی ، در ایران گلخانه‌های متعددی به روش‌های "ریشه در آب" و "بستر خنثی" به كشاورزی هیدروپونیك مشغول هستند كه باید با توجه به افزایش جمعیت و نیاز جامعه به صیفی و سبزی، این مراكز كشاورزی توسعه یابند.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاك و آب نیز به خبرنگار ایرنا گفت:این روش درایران تا حدی بومی‌سازی شده و دست اندركاران این روش سعی كردند تا آنرا با امكانات موجود در ایران سازگار كنند.
مهندس مجید بصیرت افزود: روش هیدروپونیك در كشورهای خارجی به صورت "بسته" (? (close?است یعنی اینكه باقی مانده محلول غذایی بعد از استفاده گیاه، بعد از كنترل كیفیت مجددا وارد چرخه مصرف می‌شود. به عبارت دیگر این روش پساب ندارد.
اما در ایران روش هیدروپونیك به صورت "باز" (? (open?است یعنی وقتی محلول غذایی مورد استفاده گیاه قرار می‌گیرد باقیمانده آن به پساب تبدیل می‌شود و مجدد وارد چرخه مصرف نمی‌شود.
وی اظهار داشت: روش هیدروپونیك در تهران، هشتگرد، پاكدشت، اصفهان، یزد، مركزی و خراسان رضوی مورد استفاده قرار می‌گیرد كه بیشتر از این روش برای تولید گل استفاده می‌شود.
به گفته این محقق داخل كشور گل "آنتریوم" ? ????درصد به روش هیدروپونیك تولید می‌شود.
به گفته بصیرت حدود ? ???تا ? ???درصد گل رز و ژربرا و حدود پنج درصد خیار و گوجه‌فرنگی در كشور به روش هیدروپونیك تولید می‌شود.
وی گفت: البته طی چند سال اخیر تولید توت فرنگی به این روش نیز توسعه یافته و اكنون حدود ? ???تا ? ???درصد توت فرنگی به روش هیدروپونیك تولید می‌شود.