چكیده
سرمایهگذاری مخاطرهپذیر به عنوان یكی از مهمترین منابع تامین مالی كسبوكارهای كارآفرینانه و تكنولوژیك نقش مهمی را در اقتصاد ایفاء میكند. اما این بحث در كشور ما مراحل آغازین معرفی خود را طی میكند و تاكنون آنگونه كه بایسته و شایسته است مورد توجه قرار نگرفته است. از این رو در این نوشتار پس از بررسی نقش سرمایه گذاری مخاطره پذیر در اقتصاد به طور عام، پیشنهادهایی برای ایجاد و رشد این حوزه در كشورمان ارائه شده است، كه امید میرود با همكاری تمامی عوامل موثر در این مقوله به زودی شاهد بازار یكپارچه سرمایه مخاطرهپذیر در ایران باشیم.
واژههای كلیدی : سرمایهگذاری مخاطرهپذیر، كارآفرینان، اقتصاد، كسبوكار، تامین مالی،
مقدمه
در طول سالهای اخیر سرمایهگذاری مخاطرهپذیر به عنوان منبع جدید تامین مالی برای نوآوریهای تكنولوژیك
پدیدار شده است. به ویژه در ایالات متحده بسیاری از شركتهای كوچك با تكنولوژیهای پیشرفته از این منابع
استفاده نمودند. اخیراً نقش این نوع سرمایهگذاری در كشورهای اروپایی و آسیایی بسیار مهم شده است. اگرچه شواهد در این زمینه اندك است اما در این مورد كه سرمایهگذاریهای مخاطرهپذیر موجب انگیزش فعالیت های نوآوری میشوند، شكی وجود ندارد.
با وجود تسلط بانكها به عنوان منبع بالقوه تامین مالی، با این حال از بسیاری از جنبهها نگرانی فزایندهای در مورد كمبود سرمایه ریسكی بلندمدت، در ساختار مالی بسیاری از شركتهای كوچك وجود دارد. اتكاء بر بدهی (وام) بانكی برای تامین مالی راهاندازی یا رشد و توسعه شركت، ممكن است مسائل و مشكلات بیشماری را به وجود آورد.
در میان آشكارترین آنها میتوان به تحمیل شدن عارضه كوتاهمدتگرایی اشاره داشت. سرمایه به دست آمده از بدهی (وام)، سرمایه صبور و شكیبایی نیست، . مدت زمان وامهای آن به ندرت از 3 تا 5 سال فراتر میرود. با این وجود و شاید مهمتر از آن، سرمایه ناشی از وام، سرمایه متعهدی نیست. این امكان برای وام وجود دارد كه در برابر داراییهای كسبوكار یا داراییهای مالك تضمین شود. از سوی دیگر وام و استقراض بازپرداختهای دورهای بهره (فرع وام) و پرداخت نهایی اصل وام را ایجاب مینماید. این عامل باعث میشود كه در هنگام افت فروش یا دیگر فشارهایی كه بر روی سودآوری و به ویژه بر روی جریان نقدی وارد میشود، شركت در معرض تهدید قرار بگیرد. در چنین موقعیتهایی كه شركت از بازپرداختهای بدهیاش ناتوان میشود، بانكها ممكن است به عنوان آخرین راهچاره داراییها را به مالكیت خود درآورند و یا شركت را مجبور به تصفیه سازند (چرا كه پس از دولت، بانكها نخستین مدعیان بر روی داراییهای شركتهای معسر هستند). به همین دلیل صاحبنظران توصیه میكنند كه برای شركتها یا دستكم شركتهای با پتانسیل رشد بالا، سرمایههای ریسكی متعهد و صبور كه بازده آن پس از موفقیت قریبالوقوع شركت حاصل میگردد، مناسبترین انتخاب خواهند بود.