نویسنده : حجت ا... سوری-سید كاظم صدر
چکیده
افزایش عواید موقوفات كشور، می‌تواند نقشی بسزا در زمینه تأمین بخشی از خدمات عمومی مورد نیاز جامعه و بهبود توزیع درآمد‌ها داشته باشد و در نتیجه واقفان و نوع دوستان در تأمین بخش گسترد‌ه‌ای از این گونه خدمات سهیم شوند. تحقق این هدف منوط به توسعة همة جانبه خدمات وقفی و بهره‌برداری بهینه از موقوفات است و در این میان شناسایی عوامل مؤثر بر درآمدهای وقفی اهمیت اساسی و نقشی مهم دارد. به این منظور نمونه‌ای از جامعة املاك و مستغلات تجاری در بخش جنوبی و مركزی شهر تهران، كه بازار اصلی شهر در آن قرار دارد و از لحاظ اقتصادی نیز حائز اهمیت است، انتخاب و مطالعه شده است.
نتایج حاصل از مدل مورد بحث در این مطالعه نشان می‌دهد، میزان درآمد حاصل از محل اجاره به عنوان مهم‌ترین منبع درآمدی موقوفات برای مغازه‌های وقفی بازار تهران در سال 1382 در مقایسه با مغازه‌های غیروقفی قابل توجه نیست و بستگی به تولیت و شكل مدیریت آنها دارد. متوسط درآمد رقبات وقفی تحت مدیریت سازمان اوقاف كمتر از رقبات دارای تولیت مستقل بوده و بازدهی رقبات اخیر نیز كمتر از موقوفاتی است كه دارای متولیان منتخب به شكل هیئت امناست. عـلاوه براین موارد، برخی عوامـل محیـطی و ویژگی‌های منطقه‌ای مانند قرارداشتن مغازه وقفی در راستای بازار، موقعیت بورس، ضلع شمالی بازار و همچنین طبقة اول از پاساژ نیز در این میان نقش‌آفرین هستند.
ایجاد تحول در مدیریت موقوفات با واگذاری ادارة آنها به مدیرانی غیر از مدیران سازمان اوقاف و امور خیریه از یك طرف و تغییر ویژگی‌ها و موقعیت‌های محلی آنها از سوی دیگر، مانند تبدیل کوچه‌های بازار تهران به راستای بازار، کوچک سازی اندازة مغازه‌ها، کاهش مدت زمان قرارداد اجاره‌های وقفی، تسری بورس‌های خاص بازار به دیگر نقاط دارای مغازه‌های وقفی و واگذاری اختیار بیشتر به شریک‌های تجاری در مورد رقبات دارای اشتراک مالکیت از مهم‌ترین توصیه‌های سیاستی و اقدامات اجرایی این تحقیق برای افزایش اجاره‌های وقفی مغازه‌های بازار تهران است. این توصیه‌ها می‌تواند زمینه‌ساز بهبود درآمد اجاره‌ای نزدیك به 5500 مغازه وقفی در این منطقه و در نتیجه بهبود کارکرد اقتصادی و اجتماعی آنها مطابق با نیات واقفان و در جهت توسعه خدمات عمومی باشد.
ادامه مقاله در لینک ذیل ...