به گزارش ایسنا، مطالعات ژنتیکی انسانی کاربردهای مختلفی در حیطه بهداشت و درمان، علوم اجتماعی و پدافندی و نظامی دارد، گام اول در کلیه این مطالعات، جمع آوری نمونه از جمعیت مورد هدف است که با توجه به تعدد و گستردگی اینگونه مطالعات سالانه منجر به صرف هزینه و وقت فراوانی می شود. تهیه بانک سلول های لنفوبلاستوئیدی از جمعیت ایرانی، شامل تعداد نمونه های کافی از نژادهای مختلف، راه حلی برای کاهش هزینه های هنگفت و تسریع مطالعات مختلف است.

دکتر پروانه فرزانه، مدیر بانک سلول‌های انسانی و جانوری مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، در این باره گفت: در سال  1389 و همزمان با  افتتاح و شروع به کار آزمایشگاه‌های بانک سلول‌های انسانی و جانوری، این مرکز طرحی را در زمینه ایجاد بانک سلول‌های لنفوبلاستوئیدی از اقوام مختلف جمعیت ایرانی آغاز کرد که هدف از آن تهیه منبع ژنتیکی پایا و آماده برای انواع مطالعات علوم زیست پزشکی و علوم انسانی و مقاصد پدافندی بود. متاسفانه این طرح بدلیل کافی نبودن بودجه و نیروی انسانی و با شروع تحریم‌های اقتصادی در نیمه راه متوقف شده است.

وی افزود: در بسیاری از کشورها از سال‌ها قبل طرح ژنوم انسان تعریف و  بانک‌های سلولهای لنفوبلاستوئیدی، از جمعیت‌های مختلف، به عنوان منبع ژنومی نامتناهی تهیه شده است. اهداف ظاهری این پروژه شامل شناسایی ژن‌های مسبب مقاومت یا آسیب پذیری نسبت به بیماری‌ها و ردیابی تکامل و مهاجرت جمعیت‌های انسانی در سراسر جهان بود اما همزمان مقاصد جنگ و تروریسم نژادی به بهانه این طرح  برنامه‌ریزی شد.

فرزانه خاطر نشان کرد: لزوم ایجاد این گونه بانک‌ها از آنجا آشکار می‌شود که جمع‌آوری نمونه‌های مولکولی مثل dna برای مصارف محدود بوده و به اتمام می‌رسند. به علاوه ثبت یک بار اطلاعات حاصل از روش‌های پیشرفته مانند توالی یابی ژنی نیز نمی‌تواند جایگزین بانک سلولی شود که قابلیت بررسی مطالعات مختلف ترانسکریپتوم و بیان ژن و مطالعات پاسخ سلول در اثر عوامل مختلف را داشته باشد. دامنه کاربرد این سلول‌ها  تا تولید سلول‌های بنیادی پرتوان پیش رفته است.

وی افزود: از سال 1378 پیرو و همگام با پروژه ژنوم اقداماتی برای تعیین توالی ژنوم جمعیت ایرانی انجام گرفته است که در نهایت به اجرای طرحی در سال 1396 انجامید که نتایج آن به صورت مشترک با محققی آلمانی چاپ شده است. همچنین بررسی سکانس توالی‌های میتوکندریایی  جمعیت ایرانی  با همکاری تیمی از روسیه و ارمنستان انجام شده است که اغلب بررسی‌ها به مشابهت ژنتیکی جمعیت‌ها و نوع و دلایل مهاجرت ختم شده است و متاسفانه اهداف پدافندی پیگیری نشده است.

فرزانه بیان کرد: در سال 1388 طرحی برای تعین توالی ژنوم ایرانیان در دانشگاه استنفورد پیشنهاد شد که با جمع‌آوری نمونه های ایرانیان مقیم آمریکا آغاز و بعد ادامه پیدا کرد که موارد استفاده و انتشار نتایج آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

 فرزانه ابراز امیدواری کرد که با روشن شدن اهمیت آمادگی علمی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بستر احیا و تکمیل و استفاده کامل از طرح بانک سلول‌های لنفوبلاستوئیدی جمعیت ایرانی شامل نمونه‌های افراد سالم و افراد مبتلا به بیماری‌های مختلف و بانک اطلاعاتی آن فراهم و تسریع شود.

انتهای پیام