حبوبه شعاع / رادیو کوچه
mahboobeh@koochehmail.com
پنجم سپتامبر برابر با زادروز «فردی مرکوری» ترانه‌سرا و خواننده «گروه کوئین» بود. گروه کویین در اوایل سده بیست‌و یک به عنوان دومین گروه پیش‌تاز موسیقی پس از «بیتل‌ها» در هزار سال اخیر انتخاب شد. اما فردی که زاده سال 1946 میلادی بود در بیست‌و چهارم نوامبر سال 1991 در لندن زمانی که بیماری ایدز داشت در سن چهل و پنج سالگی درگذشت. فردی در سال‌های آخر عمرش، با وجود آگاهی از مرگ زودرس خویش، به‌یادماندنی‌ترین کارهایش را خلق کرد.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
دانلود فایل صوتی
«فردی مرکوری» با نام اصلی «فرخ بلسارا» در پنجم سپتامبر 1946 میلادی از پدر و مادری زرتشتی که از پارسیان اهل «زنگبار» در کشور «تانزانیا» بودند به دنیا آمد. در ابتدا پدر و مادرش نام او را«فـرخ» گذاشتند اما خیلی زود به دلیل تلفظ مشکل این نام برای اطرافیانشان که تقریبن همگی انگلیسی زبان بودند نام او را به فردی تغییر دادند.
در آن زمان پدر فردی به عنوان تحویل‌دار دادگاه عالی، در استخدام دولت بریتانیا بود و یک سال بعد خانواده او به هندوستان مهاجرت کردند. موقعیت شغلی پدر او و مسافرت‌های پی‌در‌پی آن‌ها ایجاب می‌کرد که فردی به «مدرسه شبانه‌روزی سن‌پیتر» در بمبئی فرستاده شود و به همین دلیل او گاه تا دو سه سال والدینش را نمی‌دید و در همان‌جا بود که معلم‌هایش متوجه استعداد عجیب او در موسیقی شدند به گفته خودش او در دوران کودکی به موسیقی هندی گوش می‌داد و یکی از اولین تاثیرات خودش را از خواننده بالیوود «لاتا مانگشکار» گرفته بود.
علاقه فراوان فردی به هنر، به‌خصوص موسیقی موجب شد تا مدیر مدرسه از والدینش بخواهد تا در کلاس‌های موسیقی مدرسه نیز شرکت کند. فردی کلاس‌های پیانو را با جدیت و علاقه فراوان دنبال می‌کرد و در سال 1958 با دوستانش یک گروه موسیقی راک را تشکیل داد.
زنگبار تا 1964 مستعمره بریتانیا محسوب می‌شد اما در این سال استقلال خود را به دست آورد. گفته شده به همین دلیل، زندگی برای فردی و خانواده‌اش مشکل شد و آن‌ها با دست خالی و تنها با چند چمدان راهی اروپا شدند. آن‌ها در خانه‌ای محقر در لندن ساکن شدند و فردی در «کالج وست تایم» در غرب لندن مشغول تحصیل هنر شد و دیپلم هنر و طراحی گرافیک خود را از کالج هنر دریافت کرد. همین جا بود که فردی نام خانوادگی‌اش را از بولسارا به مرکوری تغییر داد. بعدها مرکوری از دانش گرافیک خود برای طراحی تاج گروه کووین نیز استفاده کرد.
دوستانش از وی در آن دوران به عنوان جوانی خجالتی و ساکت و مشتاق موسیقی یاد می‌کنند. فردی در سال 1969 «گروه ایبکس» را بنیان نهاد که بعدها به «رککیج» تغییر نام داد اما بعد از مدتی این گروه شکست خورد، فردی سپس به «گروه سور میلک سی» ملحق شد که این گروه هم در اوایل سال 1970 از هم پاشیده شد.
مرکوری در آوریل 1970 به هم‌راه «برایان می» گیتاریست و «راجر تیلر» درامر، و دوست دیگری به نام مایک گروز، گروه جدیدی را تشکیل دادند که مرکوری نام «کویین» را برای این گروه انتخاب کرد. اسم گروه پیش‌نهاد فردی بود و در روز شنبه بیست‌و‌هفتم ژوئن 1970، به‌عنوان اولین روز اجرای زنده گروه کویین به تاریخ موسیقی پیوست.
در اوایل سده بیست‌و‌یک گروه کویین به عنوان دومین گروه پیش‌تاز موسیقی پس از «بیتل‌ها» در هزار سال اخیر انتخاب شد هم‌چنین تک‌آهنگ «bohemian rhapsody» نیز به عنوان آهنگ منتخب هزاره انتخاب گردید.
اما در مورد صدای او با آن‌که مرکوری دارای صدایی «باریتون» (صدای بین بم و زیر) بود اما هنگام خواندن از صدای «تنور» (زیرترین نوع صدای مردان) استفاده می‌کرد و این حالت تغییر صدا از وی خواننده‌ای متفاوت در اجراهای زنده گروه کویین ساخته بود. خواننده اسپانیایی «سوپرانو مونتسرات کاباله» که آلبومی مشترک با وی ضبط کرده بود صدای فردی را متفاوت از صدای دیگران دانسته بود.
سرانجام در بیست‌و سوم نوامبر سال 1991، فردی با چاپ بیانیه‌ای اعلام کرد که مبتلا به بیماری «ایدز» است و درست یک روز پس از آن در بیست‌و چهارم نوامبر در ساعت هفت بعدازظهر، مبارزه وی با مرگ پایان یافت و او در سن چهل و پنج سالگی در لندن درگذشت. او در سال‌های آخر، با وجود آگاهی از مرگ زودرس خویش، به‌یادماندنی‌ترین کارهایش را خلق کرد. هم‌چنین گفته شده که هر چند فردی مرکوری دوست دختری بسیار صمیمی به نام «ماری آوستین» داشت، اما از دوجنس‌گرا بودن خود نیز آگاه بود. شمار آثار به‌فروش رفته وی در سراسر جهان صد و هشتاد میلیون نسخه است.
پس از مرگ فردی مرکوری سایر اعضای گروه آلبوم‌های انفرادی گوناگونی منتشر کردند ولی هرگز نتوانستند موفقیت‌های گذشته کویین را تکرار کنند و بدون خواننده اصلی خود، موقعیت سوپراستاری این گروه از بین رفت. در سال 2005 «پال راجرز» خواننده مشهور به‌هم‌راه «براین می» و «راجر تیلور» تور کنسرت برگزار کردند و نام کویین را دوباره سر زبان‌ها آورند.