منبع : kanooneiranian.blogspot.com
شهر سوخته نام بقایای شهری باستانی است که در 56 کیلومتری زابل در استان سیستان و بلوچستان و در حاشیه جاده زابل - زاهدان واقع شده است . این شهر در 3200 سال قبل از میلاد پایه گذاری شده و مردم این شهر در چهار دوره بین سال های 3200 تا `1800 قبل از میلاد در آن سکونت داشته اند .
شهری که گفته می شود پیشرفته ترین شهر جهان قدیم بوده است و حتی بسیار پیشرفته تر از شهر کرت که سینوهه در کتاب خود از آن یاد کرده است . به اعتقاد برخی باستان شناسان اگر بخواهیم به معنای کامل و دقیق شهر توجه کنیم ، این شهر را باید قدیمی ترین شهر دنیا دانست چرا که معدود شهر های پیش از آن ، از نظر امکانات و اصول شهرنشینی با آن قابل مقایسه نیستند .
پیشینه ی کاوش ها
کلنل بیت ، یکی از ماموران نظامی بریتانی از نخستین کسانی است که در دوره قاجار و پس از بازدید از سیستان به این محوطه اشاره کرده و نخستین کسی است که در خاطراتش این محوطه را شهر سوخته نامیده و آثار باقیمانده از آتش سوزی را دیده است . پس از او سر اورل اشتین با بازدید از این محوطه در اوایل سده حاضر ، اطلاعات سودمندی در خصوص این محوطه بیان کرده است . بعد از او شهر سوخته توسط باستان شناسان ایتالیایی به سرپرستی مارتیسو توزی از سال 1346 تا 1357 مورد بررسی و کاوش قرار گرفت . این شهر یکی از آثار تاریخی استان سیستان و بلوچستان به شمار می آید .
جغرافیا و محیط زیست شهر سوخته
بر مبنای یافته های باستان شناسان شهر سوخته 151 هکتار وسعت دارد و بقایای آن نشان می دهد که این شهر دارای پنج بخش مسکونی واقع در شمال شرقی شهر سوخته ، بخش های مرکزی ، منطقه صنعتی ، بنا های یادمانی و گورستان است که به صورت تپه های متوالی و چسبیده به هم واقع شده اند . هشتاد هکتار شهر سوخته بخش مسکونی بوده است .
پژوهش ها نشان داده است این محوطه بر خلاف اکنون که محیط زیست کاملاً بیابانی دارد و فقط درختان گز در آنجا دیده می شود ، در پنج هزار سال قبل از میلاد منطقه ای سبز و خرم با پوشش گیاهی متنوع و بسیار مطلوب بوده و درختان بید مجنون ، افرا و سپیدار در آنجا فراوان وجود داشته است .
در آن دوران نیز این منطقه بسیار گرم بوده ، اما آب رودخانه هیرمند و شاخه هایش به خوبی زمین های کشاورزی شهر سوخته را سیراب می کرده است .
دریاچه هامون در 3200 قبل از میلاد دریاچه ای بزرگ و پرآب بوده و رود ها و شاخه های قوی از آن منشعب می شده و در اطراف آن نیزار های وسیعی وجود داشته است . در بررسی های منطقه ای در اطراف شهر سوخته بستر رودخانه های گوناگون و آبره هایی پیدا شده که به مزارع کشاورزی شهر سوخته آب می رسانده اند . در نخستین فصل کاوش در شهر سوخته کوچه ها و خانه های منظم ، لوله کشی آب و فاضلاب با لوله های سفالی پیدا شد که نشان دهنده وجود برنامه ریزی شهری در این شهر است .
منطقه گورستان
از سال 1376 تا 1383 تعداد 14 گمانه به مساحت تقریبی 2300 متر مربع در گورستان شهر حفاری شده و در نتیجه 310 گور کشف شده است . طی کاوش های به عمل آمده توسط باستان شناسان ، برخی از مردم شهر سوخته را با لباس و پارچه کفنی دفن می کرده اند . در تعدادی از قبر ها ، آثار پارچه در روی بدن اجساد مردگان دیده می شود . پارچه ها به سه شکل گوناگون در گور ها دیده می شود :
به صورت کفن ، که مرده ها را در آن می پیچیده اند ؛
به شکل لباس زیر انداز و رو انداز ؛
کف گور فرش شده و مرده را با لباس در آن می گذاشتند .
اشیاء سفالی اصلی ترین موادی هستند که تقریباً در همه گور ها وجود دارند در کنار این دسته از اشیاء ، هدایای دیگری ساخته شده از سنگ ، چوب ، پارچه در قبور دیده می شود .
صنعت و پیشه ها در شهر سوخته
شهر سوخته مرکز بسیاری از فعالیت های صنعتی و هنری بوده ، در فصل ششم کاوش در شهر سوخته نمونه های جالب و بدیعی از زیور آلات به دست آمد . در جریان حفاری های فصل های گذشته در شهر سوخته مشخص شد که با توجه به صنعتی بودن شهر سوخته و وجود کارگاه های صنعتی ساخت سفال و جواهرات در این منطقه ، ساکنان شهر سوخته از درختان موجود در طبیعت محوطه برای سوخت استفاده می کرده اند . شهر سوخته مرکز بسیاری از فعالیت های صنعتی و هنری بوده ، در فصل ششم کاوش در شهر سوخته نمونه های جالب و بدیعی از زیور آلات به دست آمد .
باستان شناسان با یافتن مهره ها و گردنبند هایی از لاجورد و طلا در یک گور درباره روش های ساخت ورقه ها و مفتول های طلایی به پژوهش پرداختند و دریافتند صنعتگران شهر سوخته با ابزار بسیار ابتدایی ابتدا صفحه های طلایی بسیار نازک به قطر کمتر از یک میلیمتر تهیه کرده و بعد آنها را به شکل لوله های استوانه ای درمی آوردند و پس از اتصال دو سوی ورقه ها به یکدیگر مهره های سنگ لاجورد را در میان آن قرار می دادند .
در شهر سوخته انواع سفالینه ها و ظروف سنگی ، معرق کاری ، انواع پارچه و حصیر یافت شده که معرف وجود چندین نوع صنعت ، به ویژه صنعت پیشرفته پارچه بافی در آنجا است . تاکنون 12 نوع بافت پارچه یکرنگ و چند رنگ و قلاب ماهیگیری در شهر سوخته به دست آمده و مشخص شده مردم این شهر با استفاده از نیزار های باتلاق های اطراف هامون سبد و حصیر می بافتند و از این نی ها برای درست کردن سقف هم استفاده می کردند .
صید ماهی و بافت تور های ماهیگیری نیز از دیگر پیشه های مردمان شهر سوخته بوده است .
شهر سوخته بدون شک جز شهر های بسیار پیشرفته زمان خود بوده است . این نکته نه تنها در بقایای آثار معماری و کار های ظریف دستی و صنعتی دیده می شود بلکه در سازمان دهی اجتماعی شهر نیز دیده می شود .
شهر سوخته دارای تشکیلات منظم و مرتبی بوده است . آثار باقی مانده نشان دهنده این امر است که در این شهر طی هزاره سوم پیش از میلاد ، دارای یک نظام مرتب و منظم آبرسانی ، تخلیه فاضلاب و دانش پزشکی بوده تا آن حد که پزشکان این شهر نه تنها از فنونی چون شکسته بندی آگاه بوده اند ، بلکه می توانسته اند به اجرای اعمال شگفت انگیز جراحی مغز دست بزنند .
از سوی دیگر پیدا شدن تنها لوح نوشته دوران آغاز ایلامی این شهر ، همراه با آثار مهر ها ، نشان از ارتباطات تجاری و کنترل اقتصادی منطقه از سوی این جامعه دارد .
در یک تقسیم بندی کلی ، اشیاء پیدا شده را می توان به گروه های زیر تقسیم کرد :
اشیاء زینتی
اشیاء آیینی
اشیاء مربوط به پیشه ها
اشیاء مورد استفاده در زندگانی روزمره
مواد غذییطراحی وب سایتفروشگاه اینترنتیطراحی فروشگاه اینترنتیسیستم مدیریت تعمیر و نگهداریسامانه تعمیر و نگهداری PM سامانه جمع آوری شناسنامه کامپیوتر سیستم جمع آوری شناسنامه کامپیوتر سیستم مدیریت کلان IT طراحی وب سایت آزانس املاک وب سایت مشاورین املاک طراحی پورتال سازمانی سامانه تجمیع پاساژ آنلاین پاساژ مجازی