ایران به توان تولید سالانه 60 هزار مگاوات برق با استفاده از نیروگاه های خورشیدی دست یافته است. دكتر یعقوبی، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز و مدیر پروژه ساخت نیروگاه خورشیدی، با اعلام این مطلب در گفت و گو با خراسان اظهار داشت: اولین نیروگاه خورشیدی كشور با هدف گسترش كاربرد انرژی های پاك در شیراز به بهره برداری رسید و محققان كشورمان با بومی سازی فناوری ساخت نیروگاه خورشیدی، نام ایران را به عنوان سومین كشور جهان در این حوزه مهم به ثبت رساندند. دكتر یعقوبی در مورد تكنولوژی ساخت این نوع نیروگاه ها می گوید: نیروگاه خورشیدی شیراز با نیروگاه های معمولی در سطح كشور یك تفاوت عمده و همچنین شباهت هایی دارد. تفاوت عمده این نیروگاه با دیگر نیروگاه ها آن است كه ما در ساخت این نیروگاه از انرژی خورشید برای تولید بخارگرم استفاده می كنیم. وی خاطرنشان كرد: در مكانیزم تولید بخار، انرژی خورشیدی توسط 48 عدد كلكتور یا آینه سهموی بزرگ به طول 25 متر و عرض 5/3 متر جذب می شود. این كلكتورها در هنگام روز انرژی خورشید را جذب می كنند و طی این فرآیند روغن تعبیه شده در آن ها گرم می شود. این روغن داغ وارد یك سری مبدل های حرارتی می شود و گرمای خود را به آب می دهد. بدین شكل بخار «سوپرهیت» موردنیاز توربین ها تولید می شود. وی خاطرنشان می كند: در واقع ما در فرآیند ساخت نیروگاه خورشیدی به تعداد زیادی كلكتور یا آینه نیاز داریم، این آینه ها با جذب انرژی خورشید روغن را به دمای 265 درجه می رسانند و این روغن در مبدل های حرارتی بخار 250 درجه ای مورد استفاده توربین ها را تولید می كند. به گفته وی، نیروگاه خورشیدی ساخته شده در شیراز اولین نیروگاه از این نوع است كه با فناوری كاملا بومی توسط متخصصان داخلی ساخته و راه اندازی شده است. وی خاطرنشان كرد: این نیروگاه برای ظرفیت 250 كیلووات در ابعاد آزمایشی طراحی شده است كه چنانچه بخواهیم این پروژه را به صورت اقتصادی و در سطح كلان اجرا كنیم این ظرفیت قابل ارتقاء است و از نظر تولید برق هیچ تفاوتی با نیروگاه های سنتی فعلی نخواهد داشت. وی اضافه می كند: ساخت این نیروگاه نشان داد كه توانایی تولید بخار موردنیاز توربین ها با این فناوری امكان پذیر است و چنانچه دولت حمایت كند و وزارت نیرو تمایل نشان دهد از این فناوری می توان برای ساخت نیروگاه های بزرگ تر با ظرفیت بالا استفاده و برق تولید كرد. وی با بیان این كه وزارت نیرو و سازمان انرژی های نو اجراكننده و طراح این پروژه هستند، می گوید: به دلیل هزینه های بالایی كه ساخت این نوع نیروگاه ها دارد، طی 10 سال گذشته سیاست بر آن بوده است كه این نیروگاه ها با نیروگاه های نفتی تركیب شوند تا هزینه ساخت كاهش یابد. به گفته وی، تاكنون در دنیا حدود 400 مگاوات نیروگاه سهموی خطی ساخته شده است و چند نیروگاه دیگر نیز در اسپانیا و آمریكا در دست ساخت است و پروژه های دیگری هم در آفریقا در دست بررسی است اما نیروگاه خورشیدی هنوز به صورت گسترده در هیچ كشوری به دلیل هزینه های بالا ساخته نشده است.

وی در مورد مزیت این نیروگاه ها اظهار می دارد: نیروگاه های معمول در دنیا از طریق سوخت های فسیلی كار می كنند كه فعالیت آن ها به میزان قابل توجهی به آلودگی هوا می انجامد اما نیروگاه های خورشیدی به هیچ وجه باعث آلودگی هوا نمی شوند. البته چنانچه نیروگاهی به طور 100 درصد با استفاده از انرژی خورشیدی فعالیت كند، 100 درصد پاك خواهد بود اما چنانچه این نیروگاه به صورت تركیبی ایجاد شود تا اندازه ای باعث آلودگی هوا خواهد شد اما این میزان در مقایسه با آلودگی ناشی از نیروگاه های معمولی بسیار كاهش پیدا خواهد كرد. وی خاطرنشان كرد: بررسی های ما نشان داده است كه پیاده سازی نیروگاه هایی كه تنها با انرژی خورشیدی فعالیت كنند، تا 10 سال آینده امكان پذیر نخواهد بود اما چنانچه این نیروگاه ها به صورت تركیبی ساخته شوند در اكثر نقاط ایران یعنی منطقه جنوب و مركزی، ناحیه شرق یعنی خراسان شامل بیرجند، تربت، طبس و ... كه تشعشعات خورشیدی بسیار بالاست، پروژه ساخت این نیروگاه ها قابل اجرا خواهد بود. وی با بیان این كه براساس برآوردهای انجام شده با ایجاد كلكتورهای سهموی در بهترین مناطق ایران سالانه می توان 60 هزار مگاوات برق تولید كرد، می گوید: ساخت نیروگاه های خورشیدی در شرایطی امكان پذیر است كه منطقه موردنظر فاقد گردوخاك بوده و تابش خورشید وضعیت مناسبی داشته باشد ضمن آن كه زمین در چنین منطقه ای باید وسیع و مسطح باشد. مدیر پروژه ساخت نیروگاه خورشیدی با بیان این كه برنامه آینده ای كه دربحث ساخت نیروگاه های خورشیدی در كشور در دست طراحی است، تولید 17 مگاوات برق از طریق ساخت نیروگاه خورشیدی در یك فرآیند و سیكل تركیبی با استفاده از انرژی خورشیدی و انرژی های فسیلی است، اضافه كرد: فناوری ساخت نیروگاه های خورشیدی شامل یك سری كلكتورهای سهموی خطی است كه روغن وارداین كلكتورها می شود و از كانون این كلكتورها عبور می كند و حرارت آن از 220 درجه به 265 درجه سانتی گراد می رسد كه این روغن وارد 3 مبدل حرارتی می شود و در نتیجه آن حرارت آبی كه در آن سوی این مبدل های حرارتی قرار دارد، از 100 درجه به 250 درجه سانتی گراد می رسد و بخاری با حرارت 250 درجه سانتی گراد ایجاد می كند كه به آن بخارخشك گفته می شود. این بخارخشك عامل بسیار مهمی برای به كارافتادن توربین هاست. وی همچنین درخصوص پروژه ساخت آبگرمكن های خورشیدی نیز می گوید: خوشبختانه محققان كشورمان به تكنولوژی ساخت آبگرمكن های خورشیدی نیز دست یافته اند، البته ساخت آبگرمكن های خورشیدی در ایران یك فناوری 50 ساله است به طوری كه ما از سال 1975 در دانشگاه شیراز كلكتورهای خورشیدی مورد نیاز این آبگرمكن ها را ساخته ایم و این كلكتورها و به طور مشخص آبگرمكن های خورشیدی در بسیاری از نقاط كشور ساخته و برای تولید آب گرم نصب شده است. وی با بیان این كه كاربرد این آبگرمكن ها تولید آب گرم مورد نیاز ساختمان های مسكونی است، می گوید: ساخت این آبگرمكن ها در اكثر نقاط دنیا فراگیر شده است ضمن آن كه ساخت آن ها بسیار اقتصادی است و در تعداد بسیار زیاد در كشورهایی مانند چین، ژاپن، تركیه، اردن، سوریه و ... سالانه ساخته می شود. وی گفت: این آبگرمكن ها به خوبی می توانند در مناطق مختلف كشور آب گرم مورد نیاز ساختمان ها را تا 90 درجه سانتی گراد تامین كنند و هیچ آلودگی نیز ندارند.

وی اضافه كرد: البته آبگرمكن های خورشیدی به مرحله اجرایی و كاربردی رسیده و در مناطقی مانند خراسان این فناوری به صورت كاربردی ارائه شده است.