متاسفانه امروزه شاهد حضور برخی دانشجویان سیگار به دست در محیط علمی آموزشی، فرهنگی و پژوهشی دانشگاه ها هستیم كه شاید به غلط سیگار كشیدن را نشانه بلوغ و یا حتی به اصطلاح كلاس خود تصور می كنند و با پك زدن های آن چنانی سعی در خود نمایی دارند و شاید هم ...

چندی پیش دبیر كل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات به رابطه میان افزایش سطح دانش افراد و افزایش مصرف سیگار اشاره كرد و گفت: در مطالعه ای در دانشگاه ها مشخص شده است كه هنگام ورود دانشجویان به دانشگاه، متوسط مصرف سیگار میان آن ها با سطح جامعه تفاوت دارد و این مقوله در حالی است كه در سال آخر تحصیل این افراد، میزان مصرف سیگار در آن ها افزایش می یابد.

این مقام مسئول هم چنین میزان مصرف سیگار در بین دانشجویان پزشكی را بیشتر از سایر گروه ها عنوان كرد ، هر چند این ادعا مورد واكنش جدی و انتقاد وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشكی قرار گرفت.

به دلیل اهمیت موضوع در این گزارش به بررسی علل عمده گرایش قشر جوان و بخصوص دانشجو به مصرف سیگار و دخانیات و ارائه راهكارهایی برای تشویق این افراد به ترك سیگار پرداخته ایم كه به طور قطع دستیابی به نتایج مثبت در این زمینه نیازمند همت این قشر و ایجاد بستر مناسب توسط مسئولان است.

یك دانشجوی سیگاری در گفتگو با خراسان علت و گرایش خود به مصرف سیگار را این گونه بیان می كند: اولین نخ سیگار را در جمع دوستان و برای این كه از آن ها كم نیاورده باشم مصرف كردم وحتی نزد خود مطمئن بودم كه این نخ سیگار اولین و آخرین سیگار است كه مصرف خواهم كرد اما این طور نبود و البته باید گفت بین یك فرد معتاد و یك شخص كه روزی یك الی 3 نخ سیگار برای تفنن مصرف می كند، تفاوت زیادی وجود دارد.

وی می افزاید: متاسفانه نگاه جامعه به فرد سیگاری به عنوان یك مجرم است و تبلیغات منفی از افراد سیگاری این تفكرات را در اذهان خاص و عام تشدید كرده و می كند در حالی كه یك فرد سیگاری به راحتی می تواند اقدام به ترك سیگار كند اما یك فرد معتاد و آن چه از فرد سیگاری در تصور مردم است، نمی تواند به این مهم دست یابد.

وقتی از وی راجع به تاثیر مصرف سیگار در پیشرفت تحصیلی سوال می كنم، این طور پاسخ می دهد: چون سیگار را در اوقات فراغت و تنها برای تفریح مصرف می كنم تاثیری در پیشرفت تحصیلی ام یا افت آن ندارد!

وی در پاسخ به این سوال كه با توجه به مضرات مصرف سیگار به لحاظ سلامت و بهداشت خود و دیگران آیا تاكنون تصمیم به ترك آن گرفته ای؟ می گوید: سیگار كشیدن های موقتی جنبه تفریحی دارد و مضر نیست و مشكلات مزمن بهداشتی ناشی از مصرف سیگار مثل تنگی نفس، مشكلات تنفسی و... افراد معتاد را تهدید می كند و در این زمینه باید توجه داشت هر فرد سیگاری نمی تواند معتاد باشد!

دانشجوی دیگری با ابراز گلایه از مصرف سیگار توسط برخی دانشجویان می گوید: نمی توان منكر حضور دانشجویان سیگاری در دانشگاه ها شد و متاسفانه گاهی به دلیل نظارت های ضعیف شاهد حضور برخی دانشجویان سیگار به دست در محوطه دانشگاه و خوابگاه هستیم.

به گفته وی مصرف سیگار توسط افراد مسن تر و برخی شخصیت های مطرح قبح مصرف سیگار را در بین قشر جوان از بین می برد به طوری كه عده ای از جوانان به منظور برابری با الگوها و شخصیت های مطرح هنری جامعه اقدام به مصرف سیگار می كنند و حتی می توان گفت: در جامعه كنونی حتی استفاده از سیگار فرد را درنظر مردم متجدد نشان می دهد!وی متذكر می شود: مراكز دانشگاهی به عنوان كانون های فرهنگی علمی و تاثیر گذار نقش موثری در كنترل از مصرف دخانیات و سیگار در دانشجویان دارند.

وی برگزاری جلسات آشنایی با مضرات سیگار نمایش آینده یك فرد سیگاری و پر كردن اوقات فراغت دانشجویان را در كاهش گرایش دانشجویان به مصرف سیگار موثر می داند.

وی با اشاره به ادعای دبیركل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات مبنی بر مصرف و گرایش بیشتر دانشجویان پزشكی به مصرف سیگار می گوید: اگر این ادعا صحیح باشد مثال كوزه گر ازكوزه شكسته آب می خورد را در ذهن تداعی می كند چرا كه این قشر با توجه به رشته تحصیلی خود با مضرات سیگار آشناتر هستند هر چند قشر جوان به اقتضای شرایط سنی خود به طور دائم در حال الگو گیری از رفتارهای ناهنجار گروه همسال خود است و مشغولیات و دغدغه های زندگی باعث شده نظارت خانواده بر رفتار جوان خود آن گونه كه باید نباشد، در هر حال مسئولان باید با برخورد قاطع و اصولی با افراد سیگاری آمارهای موجود را به صفر برسانند.

مشاور دانشگاه بیرجند نیز از مصرف مواد مخدر و اعتیاد به عنوان یكی از مهم ترین آسیب های روانی اجتماعی قرن حاضر یاد می كند و می گوید: اولین گام در گرایش مصرف مواد مخدر، استعمال دخانیات است.

فاطمه رحیم آبادی با اشاره به ویژگی های خاص دوران جوانی ، قشر جوان را در برابر این معضل آسیب پذیرتر عنوان می كند و می افزاید: دانشجویان به عنوان بخشی از جوانان فعال و سرآمد جامعه از این آسیب و انحراف مصون نیستند.به گفته این مدرس پژوهشی كه در سال گذشته در 21 دانشگاه كشور انجام شده است نشان داد، 6 درصد از دانشجویان به درجاتی مختلف سیگار مصرف می كرده اند كه البته تعداد زنان سیگاری به مردان كمتر بوده است.وی علت گرایش دانشجویان دختر به مصرف سیگار را در مقایسه با دانشجویان پسر این گونه عنوان می كند: در كشور ما نقش نسبت و دیانت در آن نسبت به سایر جوامع پررنگ است و خانواده ها به حضور دختران در خانواده اهمیت زیادی می دهند و این مقوله باعث می شود درصد گرایش دختران به سیگار در مقایسه با پسران كمتر باشد به طوری كه مصرف سیگار برای دختران به كل پذیرفته نیست و پسران به دلیل نوع نگرش فرهنگی، بیشتر از دختران مستعد این نا هنجاری هستند.وی همچنین گرایش دانشجویان مجرد را به مصرف سیگار در مقایسه با دانشجویان سیگاری بالاتر بیان می كند و علت این مقوله را این گونه توضیح می دهد: دانشجویان مجرد به دلیل تفنن، تفریح، هیجان خواهی و جمع پذیری، بیشتر به استفاده از سیگار روی می آورند در حالی كه گرایش افراد متاهل به دلیل حضور پررنگ تر در خانواده و مسئولیت پذیری و همچنین منبع های مثبت تخلیه روانی كمتر است و تحقیقات و بررسی ها نیز این مورد را اثبات كرده است.

وی اضافه می كند: عوامل فردی، خانوادگی، همسالان، عوامل فرهنگی، اجتماعی و محیطی از جمله عوامل خطرزای مصرف سیگار در جوانان است و با توجه به رویارویی قشر جوان با استرس در عوامل خطرساز گوناگون دوران دانشگاه و نیز نقش محوری این قشر در تامین سلامت و آینده جامعه، بررسی گرایش مصرف سیگار در جمعیت دانشجویان از اهمیت بالایی برخوردار است و رفع نگرش در گروه مصرف كننده و بی اطلاعی برخی از آن ها از خطرات سیگار نیازمند برنامه ریزی اصولی و صحیح توسط مسئولان است.وی ادامه می دهد: اختلال در یادگیری و تمركز حواس، عصبانیت های مكرر، استرس، دلهره، اضطراب، افسردگی، بی قراری ، پریشانی و فراموشی و در نتیجه افت تحصیلی از نتایج سوء مصرف سیگار است.

وی نقش دانشگاه ها و مراكز آموزش عالی را به لحاظ بعد درسی و علمی و فرهنگی و اجتماعی و همچنین نقش این مراكز در غنی سازی اوقات فراغت دانشجویان و فعالیت های فوق برنامه موثر می داند و متذكر می شود دانشجویان سیگاری باید سعی كنند با شناخت ارزش های موجود خویش به یك هدف ارزشمند كه همان ترك سیگار است، دست یابند ضمن این كه اطرافیان و متغیرهای محیطی نیز در این زمینه و كاهش و محو این آسیب در جوانان نقش ارزنده ای دارند.

وی بستر مناسب برای ایجاد و نگرش مثبت و همه جانبه به زندگی ، جایگزین كردن نشاط های سالم و از بین بردن هیجان های منفی كاهش توقعات غیر منطقی پذیرش خود همان گونه كه هستیم نه آن گونه كه باید باشیم ، مجهز شدن به مهارت های مقابله ای و حل تعارض ها و دانستن و آموختن مهارت های زندگی و ... را از جمله راهكارها برای كاهش گرایش دانشجویان به استعمال دخانیات عنوان می كند.