گپ فرضی
بگومگوی سهامدار و حسابدار
غلامحسین دوانی*
سهامدار: آقا شما حسابداران هم که "هزار اما و اگر" می‌نویسید آخرش می‌گویند به‌نظر این موسسه به استثنای هزار اما و اگر وضعیت مالی شرکت مطلوب است. خدا وکیلی من سهامدار چطور بفهمم چه خبر شده است؟
حسابدار رسمی: منظورتان از چه خبر شده چیست؟
سهامدار: آقا بالاخره توی این شرکت کی برده، کی خورده، سود سهم واقعا چقدر بوده؟
حسابدار رسمی: پدر بیامرز ما که وظیفه پیدا کردن "کی برده و کی خورده" را نداریم.
سهامدار: پس وظیفه کیست؟
حسابدار رسمی: اتفاقا وظیفه شما سهامداران است که این را بفهمید.
سهامدار: چگونه؟
حسابدار رسمی: برادر من، هیچ کجای دنیا هر کسی به صرف داشتن حداقل معلومات نمی‌رود، سهام بخرد یا صورت‌های مالی را تجزیه و تحلیل کند، بلکه می‌رود به یک کارگزار مطمئن یا مشاور مالی مراجعه می‌کند و اختیار و اراده خرید خود را به او انتقال می‌دهد مگر اینکه خودش کارکشته و به‌قول معروف سهم‌باز باشد.
سهامدار: آخر این کارگزاران و مشاوران مالی که شما می‌گوئید که از خود ما بدتر هستند. برخی مشاوره‌های آنان ما را بدبخت کرده است.
حسابدار رسمی: عزیز من، فکر می‌کنی کارگزار و مشاور از آسمان آمده‌اند. آنها هم مثل من و تو هستند. با این فرض که دارای حداقل تخصص در بازار سرمایه هستند. بازار سرمایه تب و تاب زیادی دارد.
فراز و فرود دارد. تازه برخی مسائل اقتصادی کشور که قابل پیش‌بینی نیست و بعید نیست که آنها هم نتوانند عرض و طول اوضاع بازار را به درستی پیش‌بینی کنند.
سهامدار: پس با این توصیفی که جنابعالی فرمودید گزارش شما که برای ما قابل فهم نیست.
راستی چرا حسابداران فقط موقع انتخابات مقاله می‌نویسند؟
حسابدار رسمی: برادر جریان انتخابات در همه حرفه‌ها و نهادها یک روند مشخص دارد بازار دائمی انتخابات.
سهامدار: خدا وکیلی با گزارشات شما می‌توان سهم خرید و فروش کرد؟
حسابدار رسمی: خدا وکیلی خیر! زیرا اصفهانی‌های زرنگ می‌گویند گزارش حسابرسی را بخوانید و عکس آن عمل کنید موفق می‌شوید.
سهامدار: راستی شما حسابداران رسمی هم در خرید و فروش سهام دست دارید؟
حسابدار رسمی: طبق مقررات بورس و جامعه خرید سهام توسط حسابداران رسمی ممنوع اعلام نشده، اما برای خرید و فروش آن شرایط قائل شده‌اند.
سهامدار: فارغ از سوالاتی که مطرح کردم برخی گزارشات حسابرسی "هینتهای" خیلی خوبی داده بودند.
حسابدار رسمی: "هینت" دیگر چیست؟
سهامدار: نکات تاکیدی خوبی داشتند در مورد تقسیم سود، مالیات و معاملات فیمابین گروهی و عدم رعایت حقوق صاحبان سهام.
حسابدار رسمی: بالاخره قبول کردید که این گزارشات حسابرسی بالاخره یک جاهایی به درد بخور هستند.
سهامدار: اما باید ما سهامداران هم كلاه خود را بپاییم.
حسابدار رسمی: فراموش نكن كه خرید و فروش سهام امر خارج شركت و در در حوزه حسابرسی قرار نمی‌گیرد، لذا حتی اگر تخلف و تقلبی در این مورد صورت گیرد، به حوزه نظارتی سازمان بورس بازمی‌گردد.
البته از نظر سهامداران وقتی سهمی خوب سود می‌دهد و قیمتش بالا آمده اوضاع خوب است و نیازی هم به حسابرس و مقام ناظر نداریم، اما وقتی كه سود كم باشد یا قیمت سهام ریزش داشته باشد ... همه اینها مطرح می‌شود و خلاصه دنبال یكی می‌افتیم كه تقصیر را گردن او بیندازیم.
سهامدار: واقعیت این است اخیراً ما متوجه شده‌ایم كه نظارت و اشراف عالیه بر بازار لازم است زیرا در غیاب اطلاعات شفاف و زرنگی‌های "برخی" از مدیریت شركت‌ها فقط مقام ناظر بازار شاید بتواند از حقوق ما دفاع كند.
حسابدار رسمی: من هم امیدوارم مقام ناظر حوزه نظارتی خود را بر عملكرد بنگاه تثبیت كند.
سهامدار: راستی حق‌الزحمه حسابرسان چگونه تعیین می‌شود؟
حسابدار رسمی: ما بر اساس برنامه‌ای كه پیش‌بینی می‌كنیم و ساعات مصروفه یك رقمی را برآورد و اعلام می‌كنیم كه معمولاً مورد قبول آقایان هیأت مدیره قرار نمی‌گیرد و متأسفانه همین مقدار حق‌الزحمه ناچیز هم در مجامع مطرح نمی‌شود.
سهامدار: حق‌الزحمه شما بیشتر است یا پاداش هیأت مدیره؟
حسابدار رسمی: این‌كه "اظهر من الشمس" است!
سهامدار: چطور ممكن است پاداش هیأت مدیره كه اكثریت آنها غیرموظف هستند از شما بیشتر باشد؛ ما سهامداران جزء كه این‌طوری فكر نمی‌كنیم.
حسابدار رسمی: از حالا به بعد همین طوری فكر كنید كه حق‌الزحمه ما در بسیاری از شركت‌ها حداكثر 30 درصد پاداش كل هیأت مدیره است و نسبت به برخی ریخت‌و پاش‌های شركت اصلاً قابل مقایسه نیست.
* حسابدار رسمی