منبع : گزارش: خبرگزارى مهر
دانشیار دانشگاه تربیت مدرس، عصر دیروز در نشست «مبانی فلسفی منطق فازی» گفت: با عبور از دو امروز بشر به مرحله تفکر فازی قدم گذاشته است . این نشست به همت بخش روش‌شناسی انجمن جامعه‌شناسی ایران، در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد. نبوی ضمن ارائه تحلیلی از نظامهای منطقی سخن خود را با تأکید بر تمایز میان مبانی وجودشناختی، معرفت‌شناختی و روش‌شناختی آغاز کرد و سخن خود را محدود به مبانی معرفت‌شناسی و روش شناسی کرد و گفت: مقوله تفکر همچون هر امر دیگری در دو مقام ثبوت و مقام اثبات قابل بررسی است که بحث من بیشتر به مقام ثبوت است.
وی مقام ثبوت را دقت در ریشه‌ها و مقام اثبات را بحث از دقت و انضباط خواند و گفت: اگر با رویکردی اثباتی به تاریخ تفکر توجه کنیم در می‌یابیم که در مقام اظهار تاریخ تفکر دو مرحله را پشت سر گذاشته است. نخست تفکر صوری از قرن ? پیش از میلاد تا اواسط قرن نوزدهم و دوم تفکر ریاضی از اواسط قرن نوزدهم تا پایان سده بیستم و امروز ساحت دیگری از تفکر حاکم می‌شود که تفکر فازی است. البته شاید بگویند که قریب به نیم قرن است که این بحث مطرح شده است، اما به معنای دقیق کلمه می‌توان سال ???? را مبنای تفکر فازی قرار داد.
نویسنده «مبانی منطق و روش شناسی» به تاریخچه تفکر صوری از زمان ارسطو اشاره کرد و گفت: این تفکر دو ویژگی مهم داشت، نخست صوری‌سازی و دیگری اصل موضوع‌سازی. در طراز منطقی این کار با کتاب "ارگانون" ارسطو صورت گرفت. ارسطو بر مبنای اصول و حدود به مثابه ریشه درخت و قواعد به عنوان تنه درخت، به استنتاج قضایا به عنوان میوه‌های درخت پرداخت. در ریاضیات نیز این کار با کتاب «اصول» اقلیدس صورت گرفت که با استفاده از ? اصل ??? قضیه را استنتاج کرد.
دکتر نبوی گفت: دستاورد تفکر صوری در فیزیک در شاهکار نیوتن یعنی کتاب «اصول» مشهود است. نیوتن در این کتاب بر اساس سه اصل خود فیزیک نیوتنی را استنتاج کرد. وی در ادامه به شاخصهای تفکر صوری در متافیزیک اشاره کرد و گفت: در فلسفه افرادی چون دکارت، اسپینوزا و لایب نیتز تفکر صوری را به کار بستند. این امر در کتاب "اصول فلسفه" دکارت و "اخلاق" اسپینوزا مشهود است. در حالی که با لایب نیتز و اندیشه های او آرام آرام ساحت تفکر ریاضی آغاز می‌شود.
این استاد منطق ویژگی‌های تفکر ریاضی را چنین بر شمرد: تفکر ریاضی علاوه بر دو اصل صوری‌سازی و اصل موضوع‌سازی، دو اصل دیگر را نیز می‌افزاید که عبارتند از: نمادین‌سازی و محاسبه‌پذیر کردن. این تفکر در منطق نزد گوتلوب فرگه درکتاب مهم "مفهوم نگاشت" شروع می‌شود و کسانی چون راسل و وایتهد در کتاب "اصول ریاضی" آن را به اوج خود می‌رسانند.
دکتر نبوی گفت: در فضای جدید ریاضیات در کنار منطق رشد کرد، بدین نحو که ریاضیات به دقت منطق یاری رساند و منطق کمک کرد تا ریاضیات در بنیادها عمیق شود. از این رو دیالوگی منطقی ریاضی میان این دو شاخه صورت گرفت، هندسه‌های ریمانی، لوباچفسکی و ... در این فضا شکل گرفت. در فیزیک جدید نیز می‌توان به اندیشه های دو نفر یعنی اینشتین و ماکس پلانک اشاره کرد که اولی نظریه نسبیت را بنا نهاد و دومی نظریه کوانتوم را.
وی در ادامه به متافیزیک تفکر ریاضی اشاره کرد و گفت: فلسفه در قرن بیستم از یکسو نسبتی با تفکر ریاضی و از سوی دیگری با منطق نسبت داشته است. در اواخر سده بیستم گروهی در دانشگاه استنفورد به رهبری ادوارد زالتا کتابی با عنوان abstract object نوشتند که آن را می‌توان «اصول متافیزیک» خواند و در آن رویای لایب نیتز محقق شده است. علوم اجتماعی نیز از این تفکر متاثر بود و در این میان به کتاب شادروان دکتر منوچهر راد با عنوان «درون فهمی» یا «تحلیل منطقی و معنایی برخی مفاهیم علوم اجتماعی» اشاره کرد که در سال ???? در ایران منتشر شد.
دکتر نبوی سپس به فضای تفکر فازی اشاره کرد و گفت: تفکر فازی نافی منطقی تفکرات پیشین نیست بلکه در کنار عناصر پیشین معتقد است که پدیده فازی بودن نیز مطرح است. یعنی ضمن قبول ویژگی های صوری سازی، اصل موضوع سازی، نمادین سازی و محاسبه پذیر سازی معتقد است که باید فازی بودن را نیز قبول داشت.
وی ابداع منطق فازی را به سال ???? توسط پروفسور لطفعلی عسکر زاده یا به اختصار دکتر لطفی زاده مربوط دانست و گفت: دکتر لطفی زاده که نخست درباره مجموعه های فازی مقالاتی نوشت، به جای منطق دو ارزشی با ارزش صفر و یک از بازه ای از اعداد میان صفر و یک سخن گفت. با داشتن مجموعه های فازی می توان از مفاهیمی چون اشتراک و اجتماع سخن گفت.
دکتر نبوی به کاربردهای فراوان منطق فازی در ریاضیات کاربردی، و دیگر علوم اشاره کرد و گفت: با این همه از سوی صاحبنظران تردیدهای جدی با این منطق ارائه شد به گونه ای که حتی یکی از صاحبنظران که اتفاقا از همکاران دکتر لطفی زاده در دانشگاه برکلی است، آن را خطر ناک خواند.
وی گفت: مخالفتهایی با این منطق از سوی منطق دانان در طراز منطقی نیز صورت گرفته است، مثلا سوزان هاک آن را به عنوان یک منطق کاربردی می پذیرد اما به عنوان یک نظام منطقی که ضن تمایز میان سینتاکس و سمانتیک، استحکام و کمال را دارد و میان این دو ارتباط برقرار است نمی پذیرد. که خوشبختانه این مشکل با تلاش های پیتر هایک در پاسخ به رفع شبهه حل شد و امروز می توانیم از منطق فازی به عنوان یک سیستم سخن بگوییم.
دکتر نبوی در پایان گفت: البته افق آینده روشن است اما نمی دانیم که در چه زمانی قرار است بر این اساس، ریاضی، فیزیک و فلسفه ساخته شود. ضمن آنکه پرسش مهم آن است که آیا می توان فهم فازی داشت. این امر با توجه به واقعیت خارجی قابل درک است که اگر واقعیت خارجی را امری در حال صیرورت بفهمیم، آن گاه تطابق با واقع غیر ثابت است و مفهوم صدق نیز تشکیکی می شود و منطق می تواند فازی باشد.
طراحی وب سایتفروشگاه اینترنتیطراحی فروشگاه اینترنتیسیستم مدیریت تعمیر و نگهداریسامانه تعمیر و نگهداری PM سامانه جمع آوری شناسنامه کامپیوتر سیستم جمع آوری شناسنامه کامپیوتر سیستم مدیریت کلان IT طراحی وب سایت آزانس املاک وب سایت مشاورین املاک طراحی پورتال سازمانی سامانه تجمیع پاساژ آنلاین پاساژ مجازی